نخستین ستاره ای بودی که در عرش به خورشید نبوت رسیدی؛ ستاره ای نیلی به رنگ جراحت آسمان و زخم زمان. ای ام ابیها! ای مهربان ترین مادر، حبیبه ی حق و شفیعه ی حشر! پدر و مادرم فدای پینه ی دست هایت باد. تو محور آسیای ایثاری و اولین علت خلقت. ای مادر رسالت و همتای ولایت! به روزهایی می اندیشیم که پس از واقعه ی عظیم غدیر، همراه با حسنین به خانه های اهل مدینه می رفتی و با بیان وحیانی خویش حجت الهی را بر غافلان، تمام می کردی و بدین سان از آغاز، حمایت از ولایت، سرلوحه ی خصایل آسمانی ات بود.
غبار غم از سیمای زیبای علی می زدودی و بر زخم های فزون از ستاره ی پیکرش که نشان از رزم با باطل داشت، مرهم می نهادی. فتوحات مولا، رهین مهربانی توست. هنوز خطابه های رسایت سراج راه مجاهدان است و بر آفاق تاریخ می تابد. پاره ی تن رسول یار بودی و یگانه یاور یکتا امیر عاشقان. تلألؤ ذوالفقارعلی، وامدار عزم و عزت تو بود. آنگاه که بر بی بصیرتان و دنیا پرستان غضب می کردی، غضبناکی آفریدگار قادر، آشکار می شد. رضای تو رضای حق بود و با خرسندی ات، تمامت اهل عرش و ساکنان قدس، قرین شعف می شدند.
وصله های چادر و بوریای خانه ات، تمنیات و تمایلات خاکیان را به هیچ می انگاشت. صالحان و صدیقین و مقربان ملکوت، آرزومند خدمتگزاری خاندان خدایی ات بودند و لایت، سرلوحه ی خصایل آسمانی ات بود.
غبار غم از سیمای زیبای علی می زدودی و بر زخم های فزون از ستاره ی پیکرش که نشان از رزم با باطل داشت، مرهم می نهادی. فتوحات مولا، رهین مهربانی توست. هنوز خطابه های رسایت سراج راه مجاهدان است و بر آفاق تاریخ می تابد. پاره ی تن رسول یار بودی و یگانه یاور یکتا امیر عاشقان. تلألؤ ذوالفقارعلی، وامدار عزم و عزت تو بود. آنگاه که بر بی بصیرتان و دنیا پرستان غضب می کردی، غضبناکی آفریدگار قادر، آشکار می شد. رضای تو رضای حق بود و با خرسندی ات، تمامت اهل عرش و ساکنان قدس، قرین شعف می شدند.
وصله های چادر و بوریای خانه ات، تمنیات و تمایلات خاکیان را به هیچ می انگاشت. صالحان و صدیقین و مقربان ملکوت، آرزومند خدمتگزاری خاندان خدایی ات بودند و بانوان برگزیده ی حق ، رفت و روب آستانه ی خانه ی اهل بیت(ع) را تمنا می کردند و با این وصف، دستان مبارکت که بوسه گاه اشرف رسولان بود، از فزونی تلاش مهرآگینت پینه بسته بود.
همه ی قصرهای جنت و تمام گهرها و آذین های باغ بهشت، ذره ای از غبار خشت خانه ات هستند و هستی، جلوه ی یک سجود سالکانه ی تو. اگر نبودی، افلاک و آفریدگان به وادی حیات نمی رسیدند.

منبع:http://www.leader.ir/langs/vijename/fatemie/

این منم در محضر عشق الهی…

سرافکنده از بی پاسخی،شرمساری،من باید عاشق او می شدم… نمیدانم این همه سالها

که متولد شدم و رشد کردم،سرگرم چه ها بودم! که نمی بایست… در رنگ و لعاب چه

قصه ها فرو رفته و بازنگشته بودم،که نمی بایست…چه ترس ها از بابت چه مترسک

هایی در خود پروراندم،که نمی بایست…چه هیاهوها برپا کردم که نمی بایست… چه

راهها و منزلهایی را پیمودم که نمی بایست…چقدر اسیر الفاظ و بایدها و نباید ها بودم

که نمی بایست… و چه لحظه ها که زندگی نکردم می بایست… چه حرفها که نگفتم

که می بایست… چه حصارها و قفل ها و کلیشه ها را نشکستم که می بایست… چه

قلبهایی را عاشق نکردم که می بایست… می بایست… می بایست…

با عرض تسلیت جهت وفات حضرت معصومه(سلام الله علیها) به دوستداران و شیعیان آن حضرت

التماس دعا

در گذر زمان –نه چندان دور،نه چندان نزدیک به باور من روزی می رسد که دیگر

کسی هراس گرسگی شبانه را ندارد. آن روزها،توهین و تهمت،روغن چرخ زندگی ها

نخواهد بود.

آن روزها،آدم ها با دست و جیب خالی سفر می کنند. چون می دانند هرجا روند

مردمان آن سرزمین به گرمی میزبان اویند.

من می دانم!روزی فرا خواهد رسید که دیگر دروغ واژه ای بی مصداق است.

آن روزها،دزدی مفهومی خنده دار است و در کتابهای تاریخی یافت می شود و پدرها

و مادرها مجبورند آن را برای بچه هایشان به سختی معنا کنند.

من میدانم ! روزی فرا خواهد رسید که وقتی کسی می افتد و می خواهد بلند شود می

بیند 10 دست برای بلند کردن او پیش قدم شده اند. آن روزها،لبخند نقش بند تمام

صورت هاست.

آن روزها،انسانها به هم مثابه یک پدیده ی باشکوه نگاه می کنندد و نه یک

رقیب،مزاحم و…

من می دانم!روزی فرا خواهد رسید که خدا یک مفهوم آسمانی دور از دسترس نیست.

آن روزها،خدا رنگ زندگی است رنگ زندگی تک تک آدم ها.

آن روزها، دیدار آدم ها دیدار خدا خواهد بود آن روزها تنت که به تن کسی بخورد

رنگی می شود رنگ خدا وه که چه لذت بخش است زندگی در آن روزها ولی تا آن

روز ما باید از این شب عبور کنیم تا آن روز فقط یک شب،آری فقط یک شب فاصله

است از این شب عبور باید کرد. روزی بی نظیر فرا خواهد رسید روزی بی سابقه فرا

خواهد رسید. به شرط آنکه ما از شب عبور کنیم تا رسیدن به آن روزها…

امام حسن عسکری(ع):

«لا تُمارِ فَيَذْهَبَ بَهاؤُكَ وَ لا تُمازِحْ فَيُجْتَرَأَ عَلَيْكَ.»:

جدال مكن كه ارزشت مىرود و شوخى مكن كه بر تو دلير شوند.

میلاد با سعادت امام حسن عسکری(ع) بر شیعیان و دوستداران آن حضرت گرامی باد.

مصادف با سالروز شهادت حضرت رقیه(سلام الله علیها) در مدرسه علمیه

حضرت زینب کبری(سلام الله علیها)مراسمی با حضو ر کودکان 3-6 ساله از

مهد کودک های سطح شهر برگزار شد.

برگزاری برنامه های این مراسم از جمله قرآن،نوحه سرایی،عزاداری و…. به

عهده خود کودکان بود و در پایان مراسم از حضار پذیرایی شد.

جلسه پرسش و پاسخ طلاب از حاج آقا نجفی و علیمرادی در مورد ولی فقیه26/9/91:

حاج آقا نجفی: افلاطون می گوید: ما باید مجریان خوبی در حکومت داشته باشیم و ارسطو این نظریه را دارد که:ما باید قوانین

خوبی داشته باشیم. و نظر اسلام هر دوی این حرف را قبول می کند.ما هرچه داریم ازغیبت و ولی فقیه داریم اگر در کشورهای

اسلامی دیگر ولایت فقیه خوبی وجود داشت که این همه جنگ و انفجار در کشورشان نبود و امنیت حکم فرما بود.

در بحث ولایت فقیه یک مبنای اعتقادی وجود دارد و او عهده دار امور مردم است فقیه جامع الشرایط ولی مسلمین است و از

خودشان در امورشان اولویت دارد ما اعتقاد داریم که وجود ما از وجود ذات باری تعالی است و هیچ هستی قطع شده از او

نیست معتقدیم که او کامل مطلق و خیر مطلق است و خیر رسان مطلق است و از هر نقصی منزه است لزوما باید فیاض باشد و

بر همین اساس فیاض بودنش ما را آفریده و هدفی تعیین  کرده و آن راه خود حضرت حق است و راه وصولبه حضرت حق

بندگی است یا همان صراط مستقیم است.

همه عالم در راه بندگی است و انسان یک بندگی ارادی هم دارد انسان فقیر الی الله است و وجودش جدا نیست ما بنده ی فطری

خدا هستیم که این همان مقام یقین است و همه مسئولیت ما بندگی است همه  اجزای ما از بندگی خداست همه فعالیتهای شخصی-

اجتماعی- سیاسی ما مشمول بندگی خداست و اگر این گونه نباشد مشرک است و وجود هر نبی را ولی بعد از خود قرار داده

است و او بعد از خداوند صاحب هستی و اختیار ماست و از خود ما به ما نزدیکتر است و بعد از نبی این اختیار ب دست ولی

خدا علی(ع) و فرزندان او داده است در عصر غیبت این ولایت الهی ادامه دارد بر اساس روایات ما دین شناس دین دار،مدیرو

مدبر و قدرت اداره ی جامعه را داشته باشد چنین کسی عهده دار ولایت الهی بر مردم است.

لازمه ی اعتقاد توحید ولایت پیغمبر اکرم و معصومین و ولایت فقیه جامع الشرایط است وگرنه اعتقاداتش گرفتار پدیده ی شرک است. بخشی از وجودش از ولایت الهی خارج است واین شرک است.

اگر عالم قابلیت ظهور حضرت ولی عصر(عجل الله تعالی فرجه)را داشته باشد پروردگار این ظهور را به تاخیر نمی اندازد.خداوند انسان را نیافریده که او را رها کند بلکه ملک و ملکوت را برای او آفریده مثلا انبیای عظام که این همه رنج و

سختی کشیدند برای انسانها آفریده شدند.

“کلمه لا اله الا الله حصنی” باید در کلمه ی توحید زندگی کنیم و تحقق زندگی در کلمه لا اله الا الله از طریق امام معصوم است و

در غیاب او در وجود زندگی اجتماعی در پرتو ولایت فقیه است.

در آیه :"اطیعو الله و اطیعوا رسول و اولی الامر منکم"اطاعت از خدا و احکام و دستورهایی که خداوند داده است و اطاعت از

رسول در باب حکومت است و منظور از اولی الامر معصوم است از غیر معصوم اطاعت مطلق را نمی خواهد بلکه اطاعت

مطلق را از معصوم می خواهد رهبر تا زمانی که دین شناس و پایبند به دین است و از توانایی عهده داری جامعه برخوردار است اطاعت از او واجب است و نماینده معصوم است و راه خطا را از او ما بسته نمی بینیم اما باز اطاعت از او واجب است.

اعزام مبلغین حوزه حضرت زینب کبری (سلام الله علیها)به مدارس آموزش و پرورش در ماه محرم

در پی تقاضای آموزش و پرورش برای معرفی و اعزام تعدادی از طلاب نخبه و آشنا به امر تبلیغ حوزه حضرت زینب تعداد 25

نفر از طلاب فارغ التحصیل خود را جهت تبلیغ و پاسخگویی به سوالات و شبهات دانش  آموزآن دختر به مدارس اعزام کرد

هدف از  اعزام این مبلغین تبیین اهداف و درسهای قیام عاشورایی بوده است همچنین طلاب خواهرتوانسته اند با برقراری ارتباط

صمیمانه با دانش آموزان دختر پاسخگوی سوالات و شبهات آنها باشند.

به حول و قوه الهی این برنامه از طرف مدارس مورد استقبال بسیار خوبی  قرار گرفت و از مبلغین این حوزه دعوت شده که به

صورت مستمر به مدارس رفته و پاسخگوی دانش آموزان باشند.

دوشنبه 20/9/1391  که روز شهادت امام سجاد(ع)بود که مراسم عزاداری با سخنرانی خانم آفرند در باب شرح دعای پنجم

صحیفه سجادیه بود:

اى آنكه شگفتي هاى عظمت و جلالش را حد و پايانى نيست، بر محمد و آل پاك او درود فرست و ما را از شرك و عناد در بزرگى و

عظمت خودت دور كن.
اى آنكه دوران سلطنتش را پايانى نيست بر محمد و آل پاك او درود فرست و ما را از دوزخ انتقام خويش رهايى بخش.

و اى آنكه گنجينه ‏هاى رحمت وسيع و بى انتهايش فنا پذير نيست بر محمد و آل پاكش درود فرست و بر ما از رحمت واسعه ‏ات بهره ‏

اى عطا فرما.

و اى آنكه چشمها بدون آنكه به رؤيت ذاتش، نايل شوند از كار افتاده و منقطع شوند، پس بر محمد و آل پاك او درود فرست و ما را به

مقام قرب خود نزديك فرما.

اى آنكه هر امر بزرگى در مقابل عظمتش كوچك است ، بر محمد و آل پاك او درود فرست و بر خودت كرامت ما را فرض و

واجب كن.

اى آنكه در پيشگاهش، باطن و واقع خبرها آشكار است بر محمد و آل پاك او درود فرست و ما را نزد خود رسوا و شرمگين مفرما.

پروردگارا، به لطف و احسان خويش ما را از عطاى اهل جود و سخاوت بى نياز گردان‏ و از وحشت و هراس آنكه خلق از ما

بريدند كفايت فرما تا آنكه با بخشش و احسان تو، رغبتى به عطاى كسى نداشته باشيم و با وجود فضل و بخشش تو از كسى نهراسيم.

پروردگارا، بر محمد و آل او درود فرست و تو تقدير و تدبير خويش را به سود ما قرار ده نه به ضرر و زيان ما و مكر و تدبيرت را

به منفعت ما مقرر فرما نه به زيان ما ، ما را چيره و غالب گردان نه مغلوب و شكست خورده.

پروردگارا، بر محمد و آل پاكش درود فرست و ما را از قهر و غضب خود نگاه دار و به لطف و كرمت حفظ فرما و ما را به سوى

حضرتت هدايت فرما و از درگاهت دورمان نكن همانا هر كس را كه تو نگهدارى سالم خواهد بود و هر كس را تو هدايت كنى با علم

و دانش خواهد زيست و هر كه را تو مقرب درگاه خود گردانى برايش غنيمت خواهد بود.

پروردگارا ، بر محمد و آل پاكش درود فرست و ما را از سختي هاى حوادث عالم كفايت فرما و از شر و آسيب دام هاى شيطان و

تلخى چيرگى و اقتدار سلطان محفوظ دار.

پروردگارا آنان كه در عالم كفايت يافتند به فضل و توانايى تو يافتند پس بر محمد و آل پاكش درود فرست و ما را هم كفايت فرما.

همانا آنان كه اهل عطا و بخشش شدند از فضل و بخشش تو اين بهره يافتند. پس درود فرست بر محمد و آل پاكش و ما را هم از

عطاى بى حد و حساب خويش بهره كامل عطا فرما.

و منحصرا آنان كه هدايت يافتند به نور جمال تو يافتند. پس اى خدا بر محمد و آل پاك او درود فرست و ما را هم هدايت فرما.

اى خدا آنكه تو دوست و ياورش باشى هرگز از متاركه خلق ضررى نمى ‏بيند و كسى را كه تو بر او كرم كنى و عطا بخشى، منع و

حرمان ديگران، زيانى بدو نرساند و هر كه را تو هدايت كنى، اضلال و رهزنى گمره كنندگان گمراهش نتواند كرد.

پس، بر محمد و آل پاكش درود فرست و ما را با عزت خودت از (آسيب رساندن و آسيب ديدن) بندگانت منع فرما و به كرمت از

عطاى غير خود بى نياز گردان و به ارشاد و رهنمايى خويش به راه حق و حقيقت رهبرى فرما.

پروردگارا بر محمد و آل پاكش درود فرست و سلامت دلهاى ما را در ياد عظمت خود قرار ده و آسايش تن و صحت بدن ما را به

شكر نعمت و سپاسگزارى خود بدار و آزادى زبان ما را در راه وصف نعمتها و احسان خويش قرار بده.

پروردگارا بر محمد و آل پاكش درود فرست و ما را از آنان قرار ده كه خلق را به سوى تو دعوت مى‏ كنند

و از آنان مقرر فرما كه بندگان را به درگاه تو هدايت و راهنمايى مى‏ كنند و ما را از بهترين خاصان نزد خود بگردان اى مهربانترين

مهربانان.

منبع دعای پنجم:monajat.monajat.org

برگزرای کارگاه آموزشی مهارتهای زندگی در مدرسه علمیه حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) با همکاری موسسه نسیم قرآن و سازمان تبلیغات اسلامی

کارگاه آموزشی مهارتهای زندگی توسط کارشناس محترم دکتر اقبالی نسب پژوهشگر،روانشناس و مشاور خانواده با

حضور 350 نفر از طلاب و اساتید مدرسه و جمعی از مربیان قرآن شهرستان رفسنجان از ساعت8صبح الی 14

بعدازظهر روز چهارشنبه 15 آذر ماه در سالن اجتماعات مدرسه علمیه حضرت زینب کبری(س) برگزار شد.

هدف از برگزاری این کارگاه آموزشی ارتقا سطح آگاهی افراد نسبت به خود و آموزش راههای انتقال دادن آموزه ها و مفاهیم

دین به صورت غیر مستقیم به دیگران بوده است.

دکتر اقبالی نسب کارشناس این کارگاه مباحث خویش را در سه محور :1-خودشناسی و خودآگاهی2-موفقیت و راههای دست

یابی به آن 3-روش انتقال آموزههای دینی به صورت غیر مستقیم مطرح نمودند.

در محور اول با اشاره به آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام لزوم سیر افراد از خود شناسی به خود آگاهی و

به وجود آوردن تغییر در زندگی را ثابت نمودند. طبق آیه 88 سوره مبارکه هود (ان ارید الا صلاح ما ستطعت ) بیان نمودند

که اصلاح را در سه حوزه :1- اصلاح فردی 2- اصلاح خانوادگی 3- اصلاح اجتماعی دانسته که ثمره هر کدام را  1-

بندگی 2- مودت 3- تکلیف دانستند.

در محور دوم مباحث با طرح مباحثی ثابت نمودند موفقیت یک انتخاب است نه یک اتفاق

در محور سوم نکاتی که یک مشاور مذهبی باید به آن توجه داشته باشد را بیان نمودند.

در این مراسم حجه الاسلام والمسلمین آقای حسینی رئس سازمان تبلیغات اسلامی و حجه الاسلام والمسلمین آقای محمد کاظم

نجفی از اساتید حوزه ودانشگاه حضور داشتند

مراسم باصرف نهار و پذیرایی از شرکت کنندگان خاتمه یافت.

مدرسه علمیه حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) برگزار کرد:

قرائت زیارت ناحیه مقدسه

مدرسه علمیه حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) در مکان خیریه حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) در روز عاشورا

ساعت 9 صبح زیارت ناحیه مقدسه را با حضور اساتید و طلاب و افراد عمومی توسط خانم ها:بارچی و حسنی قرائت گردید.

مدرسه علمیه حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) برگزار کرد:

مراسم شام غریبان اباعبدالله الحسین (علیه السلام)

مدرسه علمیه حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) در شب یازدهم محرم بعد از برگزاری نماز مغرب و عشاء با دعوت از

مداحان اهل بیت (سلام الله علیها) خانم ها:بارچی،حسنی و با حضور اساتید ،طلاب و افراد عمومی مراسم شام غریبان و

عزاداری امام حسین(علیه السلام) را در خیریه حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) برگزار کرد و در پایان مراسم با طعام

متبرکه از افراد شرکت کننده در این مراسم پذیرایی شد.

مدرسه علمیه حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) برگزار کرد:

مراسم سوگواری و عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه السلام)

مدرسه علمیه حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) از اول محرم الحرام به مدت دو هفته مراسم سوگواری و عزاداری امام

حسین(علیه السلام) را با حضور اساتید و طلاب و با دعوت از حجج الاسلام آقایان مجیدی،نجفی،علیمرادی(زید عزه) و سرکار

خانم آفرند و همچنین با مداحی خانم عباسپور در این مکان مقدس برگزار کرد

سلام بر آدم يارِ مخلص خدا از بينِ آفريدگانش ، درود بر شيث ولىّ خدا و بهترينِ بندگانش ، سلام بر ادريس كه براى خدا حجّتِ او

را بپا داشت ، درود بـر نـوح كه دعـايش قرينِ اجابـت بود ، سـلام بر هـود كه كمـك و يارىِ خـدا مَـدَدِ او بود، درود بر صـالح كه

خـداوند تاج كـرامت بر سـرش نهاد ، سـلام بر ابراهـيم كه خـدا مقـامِ خُلّـت و رفاقـت رابه او عـطا نمود ، درود بـر اسمـاعيل كـه

خـداوند ذبـحى عظـيم از بهشت را فـداىِ او نمود ، سـلام بر اسحـاق كه خـداوند پيامبرى را در نسـل او قـرار داد ، درود بر يعـقوب

كه خـداوند به رحـمت خود بينـائىِ چشـمش را به او بازگـرداند ، سلام بر يوسـف كه خـداوند به عظـمتِ خود او را از قعـر چاه

رهائى بخشيد ، درود بر موسـى كه خـداوند به قدرتِ خود دريا را برايـش شـكافت ، سلام بر هـارون كه خـداوند پيامبـرى خود را به

وى اختـصاص داد ، درود بر شعـيب كه خدا او را بر اُمّـتش پيـروز نمود ، سلام بر داوود كه خداوند از لغزش او درگذشت ، درود

بر سليمان كه بخاطر شوكتش جنّ به فرمان او درآمد ، سلام بر ايّوب كه خداوند او را از بيماريش شفا بخشيد ، درود بر يونس كه

خداوند به وعده خود برايش وفا نمود ، سلام بر عُزَير كه خداوند او را پس از مرگش به حيات بازگردانيد ، درود بر زكريّا كه در

رنج و بَلا شكيبا بود ، سلام بر يحيى كه خداوند به سبب شهادت مقام و منزلتِ او را بالا برد ، درود بر عيسى روح خدا و كلمه او ،

سلام بر محمّد محبوبِ خدا و يار مخلص او ، درود بر فرمانرواى مؤمنان على بن ابيطالب ، كه برادرىِ رسول خدا به وى

اختصاص يافت ، سلام بر فاطمه زهراء دختر رسول الله ، درود بر حسن بن على وصىّ و جانشين پدرش ، سلام بر حسين كه جانش

را تقديم نمود ، سلام بر آن كسى كه در نهان و آشكار خدا را اطاعت نمود ، سلام بر آن كسى كه خداوند شفا را در خاكِ قبرِ او قرار

داد ، سلام بر آن كسى كه (محلِّ) اجابتِ دعا در زيرِ بارگاه اوست ، سلام بر آن كسى كه امامان از نسل اويند ، سلام بر فرزندِ خاتم

پيامبران ، سلام بر فرزند سرور جانشينان ، سلام بر فرزند فاطمه زهراء ، سلام بر فرزند خديجه كبرى ، سلام بر فرزند سدرة

المنتهى ، سلام بر فرزند جنّة المأوى ، سلام بر فرزند زمزم و صفا ، سلام بر آن آغشته به خون ، سلام بر آنكه (حُرمَتِ) خيمه

گاهش دريده شد ، سلام بر پنجمينِ اصحابِ كساء ، سلام بر غريبِ غريبان، سلام بر شهيدِ شهيدان ، سلام بر مقتولِ دشمنان ، سلام بر

ساكنِ كربلاء ، سلام بر آن كسى كه فرشتگانِ آسمان بر او گريستند ، سلام بر آن كسى كه خاندانش پاك و مطهّرند ، سلام بر پيشواى

دين ، سلام بر آن جايگاههاى براهين و حُجَجِ الهى ، درود بر آن پيشوايانِ سَروَر، سلام بر آن گريبان هاى چـاك شده، سلام بر آن لب

هاى خشكيده، سـلام بر آن جان هاى مُستأصل و ناچار ، سـلام بر آن ارواحِ (از كالبد) خارج شده ، سلام بر آن جسـدهاى عـريان و

برهـنه ، سـلام بر آن بدن هاى لاغر و نحيف ، سلام بر آن خون هاى جارى ، سلام بر آن اعضاىِ قطعه قطعه شده ، سلام بر آن

سرهاىِ بالا رفته (بر نيزه ها)، سلام برآن بانوانِ بيرون آمده (از خيمه ها)، سلام بر حجّتِ پروردگارِجهانيان، سلام برتو (اى حسين

بن على) و بر پدرانِ پاك و طاهِـرَت، سلام برتو و بر فرزندانِ شهيدت، سلام بر تو و بر خاندانِ يارى دهنده ات (به دين الهى)، سلام

بر تو و بر فرشتگانِ مُلازمِ آرامگاهت، سلام بر آن كشته مظلوم، سلام بر برادرِ مسمومش، سلام بر على اكبر، سلام بر آن شير

خوارِ كوچـك، سلام بر آن بدن هاى برهـنه شده، سلام بر آن خانواده اى كه نزديك (و همراه سَروَرشان) بودند، سلام بر آن به خاك

افتادگان در بيابان ها، سلام بر آن دور افتادگان از وطن ها، سلام بر آن دفن شدگـانِ بدون كفن، سلام بر آن سرهاى جدا شده از بدن،

سلام بر آن حسابگر (اعمالِ خويش براى خدا) و شكيبا، سلام بر آن مظلومِ بى ياور، سلام بر آن جاى گرفته در خاكِ پاك، سلام بر

صاحـبِ آن بارگـاهِ عالى رتبه، سلام بر آن كسى كه ربّ جليل او را پاك و مطهّر گردانيد، سلام بر آن كسى كه جبرئيل به او مباهات

مى نمود، سلام بر آن كسى كه ميكائيل در گهواره با او تكلّم مى نمود، سلام بر آن كسى كه عهد و پيمانش شكسته شد، سلام بر آن

كسى كه پرده حُرمَتش دريده شد، سلام برآن كسى كه خونش به ظلم ريخته شد، سلام برآنكه با خونِ زخم هايش شست و شو داده شد،

سلام بر آنكه از جام هاى نيزه ها جرعه نوشيد، سلام بر آن مظلومى كه خونش مباح گرديد، سلام بر آنكه در ملأ عام سرش بريده

شد، سلام بر آنكه اهل قريه ها دفنش نمودند، سلام بر آنكه شاهرَگش بريده شد، سلام بر آن مدافعِ بى ياور، سلام بر آن مَحاسنِ بخون

خضاب شده، سلام بر آن گونه خاك آلوده، سلام بر آن بدنِ برهنه ، سلام بر آن دندانِ چوب خورده ، سلام برآن سرِ بالاى نيزه رفته،

سلام بر آن بدن هاى برهنه و عريانى كه در بيابان ها(ىِ كربلاء) گُرگ هاى تجاوزگر به آن دندان مى آلودند، و درندگان خونخوار بر

گِردِ آن مى گشتند، سلام برتو اى مولاى من و برفرشتـگانى كه بر گِـردِ بارگاه تو پَر مى كِشند ، و اطرافِ تُربتـت اجتماع كرده اند، و

در آستانِ تو طواف مى كنند، و براى زيارت تو وارد مى شوند، سلام برتو من به سوى تو رو آورده ام،

 منبع:بسیجی

• راه حسين، کوتاهترين راه رسيدن به بهشت است.
• خون جاري عاشورا، تا ابديت در رگ و ريشه آزادگي جاري است.
• حسين، ميزان سنجش صداقت آدمي است و قبول ولايت حسين، براتِ آزادي انسان از جهنم پليديهاست.
• عاشورا، عاشقانه اي آرام در قلب واقعه کربلاست.
• حسين، زيباترين نامي است که در شناسنامه بشر نوشته اند.
• عاشورا، صحنه نمايش فراگير و فشرده تماميت کارزار خوبي و بدي است.
• عاشورا، عرضه اثبات ظفرمندي انسان خداگونه بر سپاه ابليس است.
• حسين، تفسير بعثت، ترجمان نبوت و معناي امامت است.
• عاشورا، تداوم رسالت انسان در پهنه خلقت است.
• عاشورا، شراره عشق حق است که بر جان عاشقان حسين فرو مي ريزد.
• اي خدا! جوششِ چشمه هاي عاشورا را در قلب ما جاري کن، و دل هاي ما را از زلال مهرش سيراب گردان.
• محرم، ماه محرم شدن در پيشگاهِ خدا و مَحرم شدن، با حسينيان است.
• عاشورا، انفجاري از نور بود و تابشي از حق، که بر انديشه ها تجسم کرد.
• عاشورا، قرارگاه عشق است و پناهگاه عاشقان. کيست که از اين معبر عبور كند و قرار و پناه نگيرد؟
• عاشورا، تکليف است و عاشورايي شدن عمل به تکليف.
• هيچ نقطه اي در هويت هستي نيست که از حرکت و شعر و شعور عاشورايي خالي باشد.
• عاشورا، از جاذبه ها دل کندن و به جذبه دوست رسيدن است.
• محرم، ماه تجديد حيات بشريت است.
• عاشورا يک نيم روز بيش نيست که در آن، شهادت به روشني بر سر تکليف خويش ايستاده است.
• شهادت، طرحِ کربلاست و اسارت، شرح آن!
• اين شمعِ وجودِ حسين است که محفلِ محرم را پيوسته روشن نگاه مي دارد.
• حسين، نام آورترين نام و نامدارترين سردار بر چکاد روشني هاست.

منبع:آوینی

ـ ورود امام حسین7 به منزل ذوحُسُم، ذو خُشُب، ذو جشمی
ـ

وفات علی بن جعفر7 (210 ق)

ـ قتل عمر بن خطاب خلیفه دوم اهل سنت بدست ابو لؤلؤ (22 ق)

ـ انقراض دولت بنی امیه پس از قتل «مروان حمار» آخرین خلیفه‌ی اموی (132 ق)

ـ تصرف گرگان و مازندران توسط «طغرل سلجوقی» (432 ق)

ـ وفات «شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی» شاعر و استاد بزرگ ادیب فارسی (691 ق)

ورود امام حسین(ع) به منزل شراف

قتل عمر بن خطاب خلیفه دوم اهل سنت بدست ابو لؤلؤ (22 ق)
ـ وفات عالم جلیل «غلامرضا یزدی کوچه بیوکی» (1378 ق)
ـ رحلت عالم شیعه «سید محمد کاظم لواسانی» معروف به «عصّار» (1394 ق)
ـ
ـ تولد «علی بن یوسف آمدی» فقیه و ادیب برجسته (559 ق)
ـ پایان جنگ دوم ایران و روس با شکست «عباس میرزا» ولیعهد فتحعلی شاه قاجار (1243 ق)

ستاد الفقهاء والمجتهدین فقیه مقدس آیة الله العظمى میرزا جواد تبریزى(قدس سره) یکى از اعیان و مفاخر فقهاى نامدار شیعه و یکى از اکابر و متبحّرین در علوم اسلامى و یکى از استوانه هاى فقهى و اجتهادى در فقه اسلامى که از نظر آثار و برکات وجودى با برکت بوده مرحوم فقیه مقدس میرزا جواد تبریزى(قدس سره) است بسیار عابد، زاهد، اهل خشوع و تهجد بود و مداومت بر علم و دانش داشت. جماعت بسیارى از او بهره بردند. او بر تمام موالین و محبین اهل بیت(علیهم السلام) و فضلاء و طلاب حوزه حق دارد زیرا که در قرن خود در علوم و ولاء اهل بیت(علیهم السلام) تحولى عظیم ایجاد نمود.

هرگاه در پى شناخت ایشان برآییم ایشان را آگاه بر هر فنى خواهیم یافت. جملات مدح و ستایش در معرفى او، ناتوانند. گویا او تندیس علم و دانش و ادب و تجسم فضل و کمال است.

فقیه هوشیار محدث پارسا، ثقه جلیل القدر و سرچشمه بزرگوارى ها و فضیلت ها و داراى تألیفات سودمندى است. علماى دین نه تنها از استاد خود درس علم و دانش مى آموزند بلکه مراتب معنوى و کسب کمال را سپرى مى نمایند. مرحوم میرزا جواد تبریزى(قدس سره) همزمان با طى مدارج علمى و سریع تر از آن مدارج معنوى و کمالات روحى را پیمودند تاآنجا که مصداق واقعى عالم ربانى گشت. این ادعا با مرورى بر سجایاى اخلاقى ایشان کاملاً روشن مى شود از جمله خصائص بارز اخلاقى مرحوم میرزا(قدس سره) مى توان به این موارد اشاره کرد:

یاد خداوند متعال: مرحوم میرزا(قدس سره) هیچ گاه از یاد خدا غافل نبود و تمام اعمالش را با قصد قربت انجام مى داد.

زیارت و توسل: مرحوم میرزا(قدس سره) به زیارت ائمه هدى(علیهم السلام)اهمیت فراوانى مى داد و هر جا فرصت مى یافت و یا امکان بر ایشان حاصل مى شد شروع به خواندن دعا و زیارت ائمه مى نمودند.

توجه خاص به توسل به معصومین(علیهم السلام) باعث گردیده بود که مرحوم میرزا(قدس سره) به تألیف کتب عقایدى روى آورند و اهمیت خاصى در رد شبهات و دفاع از کیان تشیع و مظلومیت اهل بیت(علیهم السلام)دهند.

زهد و پارسایى: یک ویژگى بسیار مهم در زندگى این بزرگ مرد زهد و پارسایى و ساده زیستى اوست. مرحوم میرزا(قدس سره) تمام امکانات را در اختیار داشتند اما با همه اینها، زندگى شخصى مرحوم میرزا(قدس سره)در نهایت زهد و پارسایى سپرى مى شد.

تواضع: تواضع مرحوم میرزا(قدس سره) از دیگر خصائص اوست. مرحوم میرزا(قدس سره) هیچ گاه به مقام اجتماعى و بالا و پائین بودن موقعیت نظر نمى کرد با آن خصائص روحى و کمالات معنوى با علم و دانش گسترده از او شخصیتى ممتاز ساخته بود.

سعه صدر، خوش فهمى، حسن سلیقه، داشتن نظم و برنامه تحصیلى، ظرافت طبع، معنویت سخن و پختگى و بى نقص بودن آثار علمى، تخلق به اخلاق الهى و قرب منزلت از خصوصیات این عالم ربانى است.

تعلیم و تعلم از مهم ترین خدمات ایشان به شمار مى آید. شخصیت بارز علمى ایشان در دقیق بودن در مطالب، و عمیق فکر کردن و حسن سلوک با طلاب هر روز گروه بیشترى از افراد علاقمند و با استعداد را به سوى مجلس درس ایشان مى کشاند.

یکى از اعجوبه هاى روزگار خود بود. در فقه، اصول، کلام، رجال و… کتاب نوشته است و حدود ده ها کتاب از آثار خطى از ایشان به جاى مانده است که نبوغ او را نشان مى دهد.

تألیفات فراوان و گوناگون وى در علوم و فنون مختلف اسلامى، هر کدام گوهرى تابناک و گنجینه اى پایان ناپذیر است که هم اکنون با گذشت ایام روز به روز بر ارزش و اعتبار آن افزوده مى شود و جایگاهى بس رفیع و والا یافته اند و در صدر قفسه کتابخانه ها و در سینه فقها و دانشمندان جاى مى گیرد.

منبع:تبریزی

دعای عرفه

فَاَللّهُمَّ اِنّى اَرْغَبُ إِلَيْكَ

وَاَشْهَدُ بِالرُّبُوبِيَّةِ لَكَمُقِرّاً

بِاَنَّكَ رَبّى وَ اِلَيْكَ مَرَدّى  

بسم الله الرحمن الرحیم

“و اذا سالک عبادی عنی فنی قریب، اجیب دعوه الداع اذا دعان فلیستجیبوا و لیومنوا بی لعلهم یرشدون”

آیه 186 سوره مبارکه بقره

برای هر چیزی، هرجا،همیشه می نویسم اما گاهی اوقات دتم به قلم نمی رود و دلم می لرزد.

عظمت کلمات است که روح کوچکم در مقابلشان حرفی برای گفتن ندارد.

عرفه!

یکی از این کلمات با عظمت است.

عرفه!

چه بگویم؟ خودت بگو! از خدای خودت…

هر بارمن می نوشتم این بار تو برایم بگو تا بنویسم تو از اسرارت بگو، از آن اسراری که مقام تو را جای شبهای قدر داد که اگر کسی در ماه خداوند آمرزیده نشد در توبه رحمت الهی نایل می شود ان شاءالله.

نمی دانم خالق دشت نینوا سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله حسین(ع) دردانه ی حضرت فاطمه(س) با تو چه نجوایی کردند.

تا تو را برای همیشه در طول تاریخ نور چشم دل های تشنه به وصل خداوند کردند

دلا ! بسوز که سوز تو کارها کند…

عرفه!

دستم را بگیر و به خداوندم برسان.

عرفه!

التماس دعا

عمال روز عرفه

روز نهم روز عرفه و از اعياد عظيمه است اگرچه به اسم عيد ناميده نشده است و روزى است كه حق تعالى بندگان خويش را به

عبادت و طاعت خود خوانده و مَوائد جُود و احسان خود را براى ايشان گسترانيده و شيطان در اين روز خوار و حقيرتر و رانده تر

و خشمناكترين اوقات خواهد بود و روايت شده كه حضرت امام زين العابدين عليه السلام شنيد در روز عرفه صداى سائلى را كه از

مردم سؤ ال مى نمود فرمود به او واى بر تو آيا از غير خدا سؤ ال مى كنى در اين روز و حال آنكه اميد مى رود در اين روز براى

بچّه هاى در شكم آنكه فضل خدا شامل آنها شود و سعيد شوند و از براى اين روز اعمال چند است اول غسل دوّم زيارت امام حسين

عليه السلام كه مقابل هزار حجّ و هزار عمره و هزار جهاد بلكه بالاتر است و احاديث در كثرت فضيلت زيارت آن حضرت در اين

روز متواتر است و اگر كسى توفيق يابد كه در اين روز در تحت قُبّه مقدّسه آن حضرت باشد ثوابش كمتر از كسى كه در عرفات

باشد نيست بلكه زياده و مقدّم است و كيفيّت زيارت آن حضرت بعد از اين در باب زيارات بيايد انشاءالله تعالى سوّم بعد از نماز عصر

پيش از آنكه مشغول بخواندن دعاهاى عرفه شود دو ركعت نماز بجا آورد در زير آسمان و اعتراف و اقرار كند نزد حق تعالى به

گناهان خود تا فايز شود به ثواب عرفات و گناهانش آمرزيده گردد پس مشغول شود به اعمال و ادعيه عرفه كه از حُجَج طاهِرِهِ

صَلَواتُ اللّهِ عَلَيْهِم روايت شده و آنها زياده از آن است كه در اين مختصر ذكر شود لكن ما به مقدارى كه اين كتاب گنجايش آن را

داشته باشد نقل مى كنيم شيخ كفعمى در مصباح فرموده مستحب است روزه روز عرفه براى كسى كه ضعف پيدا نكند از دعا خواندن

و مستحب است غسل پيش از زوال و زيارت امام حسين عليه السلام در روز و شب عرفه و چون وقت زوال شد زير آسمان رَوَد و

نماز ظهر و عصر را با ركوع و سجود نيكو به عمل آورد و چون فارغ شود دو ركعت نماز كند در ركعت اوّل بعد از حمد توحيد و

در دويم بعد از حمد قُل يا اَيُّهَا الْكافِروُنَ بخواند بعد از آن چهار ركعت نماز گذارد در هر ركعت بعد از حمد توحيد پنجاه مرتبه بخواند

فقير گويد كه اين نماز همان نماز حضرت اميرالمؤ منين عليه السلام است كه در اعمال روز جمعه گذشت .

منبع:سایت آوینی

گذر تاريخ؛ يكم آبان، سالروز شهادت سيد مصطفي خميني

“مصطفي” ذخيره اسلام بود

خبرگزاري فارس: آيت‌الله شهيد سيد مصطفي خميني نور بصر و ذخيره اسلام و انقلاب بود.

به گزارش خبرگزاري فارس، سيد مصطفي خميني در آذر 1309 شمسي، در قم متولد شد. در سال 1316 شمسي تحصيل را شروع كرد و دوران ابتدايى را در مدرسه‌هاى «باقريه» و «سنايى» قم در سال 1323 - 1324 به پايان رساند. وي در همين سال تحصيل علوم ديني را شروع كرد و از محضر اساتيدي چون آيات عظام حجت، بروجردى، محقق داماد، امام خمينى، شاهرودى، خويى، محمد باقر زنجانى، سيد محسن حكيم، فكور يزدى، والد محقق، علامه طباطبايى، رفيعى قزوينى، سلطاني و حائري كسب فيض كرد. وي بعد از شش سال تحصيل در 22 سالگى حدود سال 1330 ش به دوره تخصصى ( خارج حوزه ) خارج اصول و فقه وارد شده و در فقه و اصول از اساتيد متعددي بهره برد. آيت الله ابطحى كاشانى از ياران شهيد ، درباره علاقه و هوش سرشار ايشان به درس مى گويد: خصوصيتى كه در شهيد حاج آقا مصطفى سراغ داشتيم ، اين بود كه از همان اول حالت تعبد نسبت به مطالب علمى نداشت؛ يعنى مثلاً اگر شيخ انصارى يا هر بزرگوارى مطلبى را گفته است سر بسته نمى پذيرفت ، بلكه مانند امام در مقام تجزيه و تحليل بر مى آمد و مى توان گفت از همان اوايل روح اجتهاد داشت و همين هم باعث ترقى او شد. امام خميني از او به عنوان شخصي خدمتگذار و سودمند براي اسلام و مسليمن ياد كرد و آيه الله بهاء الدينى نيز در مقام علمي آن شهيد تاكيد كرد: آيت الله حاج آقا مصطفى خمينى ، دانش هاى عقلى و نقلى ، سياست اسلامى و دينى را در جوانى ياد گرفته و به جايى رسيده بود كه از نخبگان زمان ما ، بلكه عصرها و زمانها بود. درست گفتار و نيك سيرت بود، با كمال زيركى و هوشيارى به نفوس ، آگاهى داشت ، در انقلاب اسلامى و حوادث آن نقش بسيار ارزنده اى داشت … فرزند امام بود ، بلكه خود ، امامى بود ، بلكه پدرى مثل امام داشت. مقام معظم رهبرى مرحوم سيد مصطفى خمينى را يكى از شخصيت هاى بالقوه و بالفعل اسلام دانسته و تاكيد كردند: روزى كه ايشان شهيد شدند، در حدود سنين 48 - 47 سالگى بودند و در آن سن جزء ممتازين كسانى بود كه در حوزه هاى علميه قم ، نجف ، مشهد و… وجود داشت، بنده ايشان را به عنوان يك چهره برجسته حوزه علميه قم از سالهاى قبل مى شناختم. از آيت الله شهيد مصطفي خميني تاليفات گرانقدري به يادگار مانده است كه مهمترين آنها عبارتند از؛ القواعد الحكميه( حاشيه بر اسفار)، كتاب البيع ( دوره كامل مباحث استدلالى بيع در سه جلد)، مكاسب محرمه( در دو جلد) مبحث اجاره، مستند تحرير الوسيله، تعليقه اى بر عروه الوثقى، تفسير القرآن الكريم ( در چهار چلد، نا تمام )، تحريرات فى الاصول( از اول اصول تا استصحاب تعليقى)، شرح زندگانى ائمه معصومين عليهم السلام، تا زندگانى امام حسين عليه السلام )، كتاب الاصول، القواعد الرجاليه، كتابى در مبحث نكاح، حاشيه بر شرح هدايه ملا صدرا، حاشيه بر مبداء و معاد ملا صدرا، و … است.

مراسم تشييع و تدفين نـماز را آيه الله خوئى بر بدن شهيد حاج آقا مصطفى خمينى اقامه كـرد و پـس از تشييع مفصل و باشكوه كه بسيارى از ايرانى ها نيز شـركـت داشـتند, پيكر مطهرش را در حرم امام على(ع) در كنار قبر آيه الله كمپانى اصفهانى به خاك سپردند.

وفات فقیه و مرجع تقلید و شاعر مخلص شیخ محمدحسین اصفهانى معروف به كمپانى متخلّص به مفتقر در 65 سالگى 1361 ق مدفن

نجف از اشعار او:  «مفتقرا متاب‏روى از در اوبه‏هیچ‏سوى زآن‏كه مس‏وجود را فضّه‏اوطلاكند»

علامه طباطبائى درباره این بیت فرمود: این تك شعر مرا در تعجب فرو برده است. مفتقرا متاب روی از در او به هیچ

سوی……….زآنکه مس وجود را فضه او طلا کند

یکی از معجزات حضرت موسی(علیه السلام)، عصای حضرت بود. در حالی که ساحران به دستور فرعون،‌مارهایی را

درآوردند که شروع به خزیدن کردند و مردم از بیم جان خود فرار می کردند، به موسی(علیه السلام) امر شد که آنچه در دست

داری بینداز. حضرت عصای خود را انداخت به امر خداوند تبدیل به اژدهایی شد که تمام مارها و آنچه را که ساحران ایجاد کرده

بودند بلعید. این اژدها آنچنان رعب و وحشتی در دل مردم ایجاد کرد که مردم از خوف جان فرار می کردند و برخی از ترس

جان باختند و مردم و ساحران فهمیدند که این کار عادی نیست بلکه یک امر الهی و آسمانی است.

«

فَأَلْقى‏ عَصاهُ فَإِذا هِيَ ثُعْبانٌ مُبينٌ»(اعراف/107). موسي عصايي را كه در دست داشت بر زمين انداخت. تا عصا را انداخت،

عصا تبديل به اژدها شد

اطرافیان فرعون بادیدن معجزات حضرت موسی علیه السلام وحشت زده شدند و گفتند اوساحر است

قالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَليمٌ»(اعراف/109).

با شور مشورت تصمیم براین شد که کل ساحران کشور را جمع کرده تا برموسی غلبه کنند

اما موضوع کاملا غیر از آنچه که آنها تصور می کردند شد موسی به امر پروردگار عصایش را انداخت و سحر ساحران باطل

شد

 وَ أَوْحَيْنا إِلى‏ مُوسى‏ أَنْ أَلْقِ عَصاكَ فَإِذا هِيَ تَلْقَفُ ما يَأْفِكُونَ»(اعراف/117).

فَوَقَعَ الْحَقُّ وَ بَطَلَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ»(اعراف/118). حق روشن شد.

«

فَغُلِبُوا هُنالِكَ وَ انْقَلَبُوا صاغِرينَ»(اعراف/11بالاخره حق پيروز است.

مهر: اول ذی الحجه در تاریخ اسلام به نام پیوندی است از جنس فرشتگان بهشتی. پیوندی که در آن زندگی پاک و روحانی به پاکی سلاله ختم رسل آغاز شد. اول ذی الحجه سالروز ازدواج علی(ع) یگانه شیرمرد عالم بشریت و زهرا(س) دردانه دل ختم نبوت است.

 آخرین پیامبر نور، زلالترین عصاره وحی را در جشن پیوند دخترش با آسمانی ترین مرد، می ریزد فرشتگان، بال در بال هم، زیباترین سرور خاک را جشن می گیرند و بزرگ ترین شادمانی زمین را پای می کوبند.

اینک، دست مقدس فاطمه علیه السلام ، در دست بی کران علی، حلاوت هلهله فرشتگان را لمس می کند و شور کبریایی افلاکیان را برمی انگیزد.

این سپردن دست عروسی به تکیه گاهی یک مرد نیست؛ این سپردن انسان است به حریم بی انتهای عصمت. این پیامبر صلی الله علیه و آله نیست که دخترش را به علی علیه السلام می سپارد؛ این خداست که اختیار و اعتبار بشر را به علی و زهرا علیهاالسلام وامی نهد.

ازدواجی ساده اما با برکت….

ازدواج علی و فاطمه گرچه ساده ترین ازدواج دنیا بود اما همراهی آن با عصمت و معنویت آنرا تا همیشه ابد الگوی مسلمانان کرد.

ازدواجی از جنس خدا….به پاکی زهرا…. و به استواری گامهایی که علی در راه صیانت از دین و راه خدا برمی داشت.

ازدواج علی و فاطمه تنها یک پیوند زناشویی نبود بلکه یک پیوند الهی بود، ازدواجی که صبر، ایثار، بخشندگی و همدلی اصولش شدند تا زهرا در تمام مدت زندگی گله ای از کمی و کاستی های زندگی به لب نیاورد……

آب مهریه بزرگترین بانوی جهان اسلام

زهرا دردانه دختر رسول اکرم بود و همه بر این باور بودند که مهریه زهرا به عنوان دختر خلیفه مسلمین باید مهریه سنگینی داشته باشد اما زمانی که مهریه زهرا نقل محافل و مجالس شد همه دیدند که رسول خدا چه آبرویی به آب بخشید و آنرا مهریه میوه دلش کرد.

منبع:فردا نیوز

رسول اکرم(ص):نیکی به پدر و مادر و صله ی رحم عمر را طولانی و روزی را زیاد می کند.

شاید اینگونه بتوان گفت که احسان به والدین در راس همه اخلاقیات قرار گرفته است اطاعت بی چون و چرا بجز در مورادی که برخلاف اوامر الهی باشد شاهکاری اصلی برای رسیدن به عرفان حقیقی باشد.

آيت الله حاج عطاالله اشرفي اصفهاني از پيشگامان نهضت و مبارزه عليه رژيم ستمشاهي در استان بود كه قريب به 80 سال عمر پربركت و با افتخار خود را وقف خدمت به اسلام و قرآن كرد و در 23 مهرماه سال 1361 در سنگر نماز جمعه در محراب مسجد جامع كرمانشاه توسط منافقان كوردل به درجه رفيع شهادت نائل شد.

منبع:کرمانشاه ساجد

انقلاب فرانسه با طرح مسألة جایگاه حقوقی نیمه بشریت که به طور نامستقیم در اعلامیة حقوق بشر و شهروند گنجیده بود ، دوران فمنیسم را گشود .

زنان در قالب تأسیس انجمن های گوناگون در خلال انقلاب خواهان به دست آوردن حقوق خود شدند .

المپ دو گوژ ، زنی مبارز بود که در سال 1793 اعدام شد . پس از انقلاب کبیر ، زنان وابسته به ایدة آزادی ، خاطره اش را با سرسختی زنده نگه داشتند . او «اعلامیه حقوق زن و شهروند زن» را در سال 1791 برای ملکه فرستاد .

افرادی دیگر نیز بیانیه هایی در «دفاع از حقوق بشر» و «همه گستری حقوق» انتشار دادند.

در سال 1791 ، ماده هفتم از سرفصل نخستین حقوق مدنی روزنه ای به سوی آزادی خصوصی زنان گشود : «قانون ازدواج را فقط به عنوان قراردادی مدنی به رسمیت می شناسد.»

همچنین تصویب نامه 8 آوریل 1791 هرگونه نابرابری ارث بران را برچید همچنین میان 20 تا 25 سپتامبر 1792 ، هم زمان با اعلام جمهوری اول و سقوط نظام پادشاهی ، مقررات رهایی بخش» تدارک دیده شد بدین گونه طلاق با رضایت همسران که نوآوری واقعی انقلابی ای به شمار می رفت به زنان امکان داد تا برابری مدنی را به دست آورند اما این قانون حق طلاق در سال 1816 لغو شد و تا سال 1975 تصویب نشد . زنان با شرکت در جبهه ها و بسیج شدن علیه دشمنان خواستار حقوق شهروندی خود شدند .

گروهی از زنان جمهوری خواه انقلابی با تشکیل باشگاه های مختلف به جنگیدن در راه جمهوری و رسیدن به حقوق خویش می پرداختند . در آوریل 1793 ، پی یر ماری اگوستن گیومار ، نماینده مجلس ، جزوه ای منتشر کرد و در آن بخشی از ایده های کندورسه دربارة برابری سیاسی دو جنس را ، به معنای گنجیده در دموکراسی ، از سر گرفت .

اما با وجود تلاش های زیاد حق شهروندی به عنوان فردی که بتواند فعالیت سیاسی داشته باشد و در امور حکومت ، مصلحت و منافع دولت بحث و تصمیم گیری کند به زنان داده شد .

دیروز 19/7/91 حضور حاج آقا فریدونی در رابطه با امام شناسی بود که:

این اصل مهم امام شناسی تنها مختص به ما حوزوی ها نیست بلکه تمام مردم مسلمان بالخص شیعه هاست و اساس قرآن دین ما کامل ترین دین است و همین دین فقط مورد رضایت خداست و دینی را خدا برای خود برگزیده است که همراه با ولایت باشد و خدا دینی را بدون ولایت در قیامت قبول نمی کند و  آن دین علی و اولاد اوست.

قطره های خونی بخاطر این دین بر زمین ریخته شده که مقدس ترین خونها بود که این دین باقی بماند مثل خون علی(ع) و فاطمه ی زهرا(س) و فرزندان او بود. تمام ما مدیون اهل بیت هستیم و منت نگذاریم اگر برای دین کاری می کنیم ما فقط ادای دین می کنیم و این یک تکلیف است زیرا ادای دین برای ما ثواب و پاداش است.

هر قوت دلت گرفت می تونی بری و بهش سر بزنی! هر وقت یه چیزی تو دلت گفت:از حرفای دنیا خسته شدی و دنبال کسی می گردی که برات حرفای جدیدی داشته باشه، حرفایی که تا حالا نشنیده باشی می تونی بری و بهش سر بزنی…

” با شرم و خجالت و حیای بسیار به درگاه تو ای خدا روی آرزو و امیدواری آورد و از همه ی عالم دل بر کند و بک جهت با شوق و رغبت روی به سوی تو کند، چرا که منحصرا تمام اطمینان خاطرش به تو و طمع و آمالش ب طور قطع و یقین به احسان و کرم توست و هم بیم و هراسش تنها از عقاب توست.

ای پروردگار من! اینک من به آنچه امر فرمودی با دعا و التماس به درگاهت و به اطاعت فرمانت آمده ام از تو اجابت دعای خود را می طلبم.پروردگارا! درود فرست بر محمد(ص) و آۀ پاکش(ع) و مرا با مغفرت و عفو خود ملاقات کن چنانکه من با اقرار و اعتراف تو را ملاقات می کنم.

دعای31 صحیفه ی سجادیه

در ذکر توبه و درخواست توفیق آن از پروردگار

امام زمان در اهل سنـــــــــــــــــت

محب‌‌الدين طبرسي از رسول اكرم روايت مي‌كند كه فرمود: اگر از دنيا نماند مگر يك روز خداوند آن‌روز را طولاني كند تا مردي

از اهل‌بيت من كه نامش نام من است مبعوث نمايد. سلمان پرسيد: يا رسول‌الله از كدام فرزندت؟ و حضرت دست مباركش را روي

شانه‌ي حسين گذاشت و فرمود:از اين فرزندم.
‌

(ذخائرالعقبي ص136 ، نقل از كتاب حجة‌بن‌الحسن، فضل‌الله كمپاني)

شيخ محي‌الدين در كتاب فتوحات گويد: بدانيد كه چاره‌اي نيست از خروج مهدي ولكن او خروج نمي‌كند تا اين‌كه زمين پر از ظلم و

جور گردد و آنگاه پر از عدل و داد كند؛ مهدي از عترت رسول‌خدا از فرزندان‌‌فاطمه‌(رضي‌الله‌تعالي‌عنها) و جدش حسين بن

علي‌بن ابي‌طالب و پدرش امام حسن عسكري‌بن الامام‌علي‌ النقي‌ بن‌…‌ (رضي‌الله‌تعالي‌عنهم) است‌… .

كتاب حجةبن‌الحسن نقل از اسعاف الراغبين ص 154. الامام الثاني عشر ص 43

علي‌بن حُسام‌الدين، مشهور به متقي هندي در كتاب خود از ابن مسعود روايت مي‌كند كه: پيغمبر فرمود: مردي از خاندان من كه

نامش نام من و خلقتش مانند خلقت من است خروج مي‌كند و زمين را پر از عدل و داد گرداند چنان‌كه از ظلم و جور پر شده باشد.

حجةبن‌الحسن، كمپاني به نقل از البرهان في علامة المهدي آخرالزمان ص92

محمد بن طلحه شافعي از تفسير ثعلبي از قول انس بن مالك مي‌نويسد: كه پيغمبر فرمود: ما فرزندان عبدالمطلب سروران اهل

بهشت هستيم، من و حمزه و جعفر و علي و حسن وحسين و مهدي.

حضرت حجة بن الحسن نقل از مطالب‌السؤل ص89

امروز 11/7/91 به جهت اعتراض به آمریکا جهت ساخت فیلم موهن به پیامبر اعظم(ص) همراه با تعطیلی کلاسها به همراه تمام

اقشار جامعه از میدان شهدا به طرف میدان ابراهیم راهپیمایی کردیم.  

در هفته ای که گذشت نمایشگاه دفاع مقدس که شامل کتابها،سی دی ها و نرم افزارهای مربوط به جنگ و شهدا بود در حوزه علمیه

برپا شد و مورد توجه استید،طلاب و عموم مردم واقع شد و در روز میلاد با سعادت امام رضا(ع) جشن میلاد  با حضور عموم مردم

و اساتید و طلاب و با سخنرانی آیت الله علیمرادی برگزار شد.

بسم الله الرحمن الرحیم

برگزاری مراسم بازگشایی مدارس علمیه خواهران شهرستان رفسنجان و حومه

در بهار علم و دانش و سرآغاز خوشه چینی از خرمن فضایل، 250 نفر از طلاب و اساتید مدارس علمیه حضرت فاطمه علیها السلام و حضرت زینب کبری علیها السلام رفسنجان و حضرت فاطمه الزهرا علیها السلام کشکوییه در مراسم بازگشایی مدارس علمیه با حضور استاد ارجمند حجةالاسلام والمسلمین حاج آقا الله وردی مدیر محترم مدارس علمیه خواهران استان کرمان روز یکشنبه 26 شهریور در مدرسه علمیه حضرت زینب کبری علیهاالسلام برگزار شد شرکت نمودند.

ایشان طی سخنانی به جایگاه علم و دانش اشاره نمودند و سفارشهایی در مورد رعایت آداب طلبگی و مدنظر قرار دادن وظیفه خطیر طلاب در جامعه داشتند استاد با بیان امتیازات پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله برسایر پیامبران امتیاز خاتمیت ایشان را دلیل بر حملات دشمنان بر ساحت مقدس حضرتش برشمردند زیرا این خصوصیت در بیداری و ارتقا فرهنگی مسلمانان نقش زیادی را دارد.

مدیریت مدارس علمیه استان کرمان در ادامه با ذکر حدیثی صفاتی ازجمله رفقت،شفقت و… را برای اساتید و صفاتی مانند رغبت، اراده، نسک،حفظ ،حزم و خشیت را برای طلاب برشمردند.

در این مراسم حجةالاسلام و المسلمین حاج آقا نجفی از اساتید حوزه و دانشگاه ضمن ابراز تأسف از فاجعه اسف بار توهین به ساحت مقدس پیامبر اعظم حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و خیر مقدم به مدیریت استانی مدارس علمیه خواهران و اساتید و طلاب به خصوص طلاب ورودی جدید به اهمیت علم آموزی و بالا بردن سطح علمی با کیفیت اشاره نموده و بیان داشتند طلاب علوم دینی نباید از جرگه علم و دانش عقب بمانند بلکه با تعهد و تخصص و کارآمدی با علوم روز را، در کنار هم داشته باشند و با دو بال علم و معنویت پلکان کمال را طی نمایند.

استاد توصیه های مفیدی را در این زمینه برای اساتید و طلاب حاضر در جلسه بیان داشتند

سرکار خانم فاطمه نخعی فرد مدیر مدرسه علمیه حضرت زینب کبری علیهاالسلام متن پیام حجةالاسلام والمسلمین حاج آقا جمشیدی مدیر محترم حوزه های علمیه خواهران در سراسر کشور را در جلسه قرائت نمودند

در پایان

عمل بی پروای دشمنان در هتک حرمت ساحت مقدس نبی اکرم صلی الله علیه و آله طی بیانیه ای توسط طلاب و اساتید مدارس علمیه رفسنجان محکوم شد.

اللهم عجل لولیک الفرج و العافیه و النصر و جعلنا من الخیر انصاره و اعوانه و المستشهدین

بین یدیه

حرکت توهین آمیز آمریکای صهیونیستی به ساحت مقدس پیامبر(ص) را به پیشگاه مقدس

حضرت بقیه الله (عج) تسلیت عرض می نماییم جهان امروز به خصوص چشمان تیز بین

مسلمانان پس از شروع بیداری اسلامی مشاهده گر خار شدن روز به روز قدرت نماهایی هستند

که از هیچ اقدامی برای حفظ آخرین نفسهای حیات خود چشم پوشی نمی کنند “تلقوا بایدیکم الی

تهلکه” با دستان خود عمر این نفسها را به شماره می اندازند این یک حقیقت غیر قابل انکار

است که آمریکا،صهیونیست در حال نابودی اند و آخرین دست و پای خود را در مرداب

ظلمتشان می زنند اما خود قبول ندارند “صدق الله العلی العظیم” اما ما مسلمانیم و می گوییم

راست گفت خداوند  بلند مرتبه که “انظر کیف ضربوا علی انفسهم” بنگرید که چگونه به

خودشان دروغ می بافند. توهین به پیامبر اعظم(ص) توهین به تمامی مسلمانان دنیاست جهان

خواران طنین بلند “لیظهره علی الدین کله"را شنیدند و گفتند “یدالله مغلوله” این به آن خاطر

است که آنها نمی فهمند هیهات هیهات که این عمل و یا هر عمل دیگری ذره ای و تنها ذره ای

از عظمت اسلام بکاهد و باز تجربه مسلمان شدن 1000 نفر در دنیا برای صهیونیست تکرار

خواهد شد.

ما سربازان بقیه الله لعنت خود را به عاملان این واقعه می فرستیم و همت خود را برای زمینه

سازی مولا و سرورمان مضاعف خواهیم کرد.ان شاءالله

حکیمی را پرسیدند که فرق اخلاص و ریا چیست؟جواب داد:"هرچه برای حق کنی،اخلاص است و هرچه برای خلق،ریاست.”

از رسول خدا نقل کنند که فرمود:مردمان چهار قسمتند،بخشنده،جوانمرد،بخیل،فرومایه.بخشنده آن است که بخورد و بخوراند.جوانمرد آن است که نخورد و بخوراند.بخیل آن است که بخورد و نخوراند و فرو مایه آن است که نه بخورد و نه بخوراند(عالمی دیگر بباید ساخت)

از ذوالنون مصری نقل کنند که گفت:"روزی در اطراف نیل می گذشتم.جوانی را دیدم که شور عظیم داشت.گفتم:ای غریب از کجایی؟ پاسخ داد:غریب چه کسی باشد،وقتی که خداوند او را انیس باشد؟چه کسی تنها بود وقتی که همراهش او باشد"(عالمی دیگر بباید ساخت)

اسلام به ما آموخته است که انسانها با وجود ناهمگونیهاى نژادى و زبانى و فرهنگى، فطرت همسانى دارند که آنها را به پاکى و عدالت و نیکوکارى و همدردى و همکارى فرا میخواند و همین سرشت همگانى است که اگر از انگیزه‌هاى گمراه‌کننده به سلامت عبور کند، انسانها را به توحید و معرفت ذات متعالى خداوند رهنمون میگردد.

این حقیقت تابناک داراى چنان ظرفیتى است که قادر است پایه و پشتوانه‌ى تشکیل جوامع آزاد و سرافراز و برخوردار از پیشرفت و عدالت - توأماً - گردد و شعاع معنویت را بر همه‌ى فعالیتهاى مادّى و دنیائى انسانها نفوذ دهد و بهشتى دنیائى - پیش از بهشت اخروىِ موعود ادیان الهى - براى آنان فراهم آورد. و نیز همین حقیقت مشترک و همگانى است که میتواند شالوده‌ریز همکاریهاى برادرانه‌ى ملتهائى باشد که از نظر شکل ظاهرى و سابقه‌ى تاریخى و منطقه‌ى جغرافیائى، شباهتى به یکدیگر ندارند.

همکاریهاى بین‌المللى هرگاه بر چنین شالوده‌اى استوار باشد، دولتها ارتباطات میان خود را نه بر اساس ترس و تهدید یا افزون‌طلبى و منافع یکجانبه یا واسطه‌گرىِ افراد خائن و خودفروش، بلکه بر پایه‌ى منافع سالم و مشترک، و برتر از آن، منافع انسانیت بنا میکنند و وجدان بیدار خود و خاطر ملتهاى خود را از دغدغه‌ها آسوده میسازند.
این نظم آرمانى در نقطه‌ى مقابل نظام سلطه قرار دارد، که در قرنهاى اخیر قدرتهاى سلطه‌گر غربى، و امروز دولت زورگو و متجاوز آمریکا، مدعى و مبلّغ و پیشقراول آن بوده‌ و هستند.

اسلام به ما آموخته است که انسانها با وجود ناهمگونیهاى نژادى و زبانى و فرهنگى، فطرت همسانى دارند که آنها را به پاکى و عدالت و نیکوکارى و همدردى و همکارى فرا میخواند و همین سرشت همگانى است که اگر از انگیزه‌هاى گمراه‌کننده به سلامت عبور کند، انسانها را به توحید و معرفت ذات متعالى خداوند رهنمون میگردد.

این حقیقت تابناک داراى چنان ظرفیتى است که قادر است پایه و پشتوانه‌ى تشکیل جوامع آزاد و سرافراز و برخوردار از پیشرفت و عدالت - توأماً - گردد و شعاع معنویت را بر همه‌ى فعالیتهاى مادّى و دنیائى انسانها نفوذ دهد و بهشتى دنیائى - پیش از بهشت اخروىِ موعود ادیان الهى - براى آنان فراهم آورد. و نیز همین حقیقت مشترک و همگانى است که میتواند شالوده‌ریز همکاریهاى برادرانه‌ى ملتهائى باشد که از نظر شکل ظاهرى و سابقه‌ى تاریخى و منطقه‌ى جغرافیائى، شباهتى به یکدیگر ندارند.

همکاریهاى بین‌المللى هرگاه بر چنین شالوده‌اى استوار باشد، دولتها ارتباطات میان خود را نه بر اساس ترس و تهدید یا افزون‌طلبى و منافع یکجانبه یا واسطه‌گرىِ افراد خائن و خودفروش، بلکه بر پایه‌ى منافع سالم و مشترک، و برتر از آن، منافع انسانیت بنا میکنند و وجدان بیدار خود و خاطر ملتهاى خود را از دغدغه‌ها آسوده میسازند.
این نظم آرمانى در نقطه‌ى مقابل نظام سلطه قرار دارد، که در قرنهاى اخیر قدرتهاى سلطه‌گر غربى، و امروز دولت زورگو و متجاوز آمریکا، مدعى و مبلّغ و پیشقراول آن بوده‌ و هستند.

الَّذِينَيُؤْمِنُونَبِالْغَيْبِوَيُقِيمُونَالصَّلَاةَوَمِمَّارَزَقْنَاهُمْيُنفِقُونَ
بقره (3)
اما مصادقفرمود: المتقون،شيعيانامامعليهستندوغيبهمانحجتغايباست.
كمال الدين ج2 ص340


«وَلِكُلٍّوِجْهَةٌهُوَمُوَلِّيهَافَاسْتَبِقُواالْخَيْرَاتِأَيْنَمَاتَكُونُوايَأْتِبِكُمْاللَّهُجَمِيعًاإِنَّاللَّهَعَلَىكُلِّشَيْءٍقَدِيرٌ»
امام صادق: منظور (كسانيكهخداوندآنهاراجمعمي‌كند) اصحابحضرتقائمكهسيصدودهوچندنفرندمي‌باشند.
روضه كافي ص313



« وَلَنَبْلُوَنَّكُمْبِشَيْءٍمِنْ‌الْخَوْفِوَالْجُوعِوَنَقْصٍمِنْالْأَمْوَالِوَالْأَنفُسِوَالثَّمَرَاتِوَبَشِّرْالصَّابِرِينَ »
(بقره 155)
امام صادق: يعنيمؤمنينرابرچيزيازترسازپادشاهوگرسنگيوبهگرانيو… ومژدهبدهبهصبركنندگاندرآنهنگامبهخروجحضرتقائم.
الغيبةص15




«فَلَمَّافَصَلَطَالُوتُبِالْجُنُودِقَالَإِنَّاللَّهَمُبْتَلِيكُمْبِنَهَرٍفَمَنْشَرِبَمِنْهُفَلَيْسَمِنِّيوَمَنْلَمْيَطْعَمْهُفَإِنَّهُمِنِّيإِلَّا… »
(سورهبقره249)
امام صادق: همانااصحابقائمنيزبهمانندآنمبتلاوآزمايشخواهندشد.
المحجةفي‌مانزلفي‌القائم




«أَفَغَيْرَدِينِاللَّهِيَبْغُونَوَلَهُأَسْلَمَمَنْفِيالسَّمَاوَاتِوَالْأَرْضِطَوْعًاوَكَرْهًاوَإِلَيْهِيُرْجَعُونَ »
(آلعمران 83)
امام صادقهرگاهحضرتقائمبهپاخيزدهيچسرزمينيباقينماندمگراينكهگواهيبهلااله‌الا‌اللهومحمدرسول‌اللهدرآنفراگيرشود.
تفسيرعياشي ج1 ص182




«إِنْيَمْسَسْكُمْقَرْحٌفَقَدْمَسَّالْقَوْمَقَرْحٌمِثْلُهُوَتِلْكَالْأَيَّامُنُدَاوِلُهَابَيْنَالنَّاسِوَلِيَعْلَمَاللَّهُالَّذِينَآمَنُواوَيَتَّخِذَمِنْكُمْشُهَدَاءَوَاللَّهُلَايُحِبُّالظَّالِمِينَ»
(آلعمران140)
امام صادق: هموارههنگاميكهخداوندآدمراآفريدحكومتيازآنِخداوحكومتيبرايابليسبودهپسحكومتخداوندكجاست؟آيابهجزيكقائمهست؟
تفسيرعياشي ج1 ص199




«يَاأَيُّهَاالَّذِينَآمَنُوااصْبِرُواوَصَابِرُواوَرَابِطُواوَاتَّقُوااللَّهَلَعَلَّكُمْتُفْلِحُونَ»
(آلعمران200)
امام باقر: صبركنيدبراداي‌فرائضودربرابردشمنانپايداريكنيدوباامامتانكهانتظارشرامي‌كشيدمرابطه‌نماييد.
المحجه في مانزلفي‌القائم




«يَاأَيُّهَاالَّذِينَأُوتُواالْكِتَابَآمِنُوابِمَانَزَّلْنَامُصَدِّقًالِمَامَعَكُمْمِنْقَبْلِأَنْنَطْمِسَوُجُوهًافَنَرُدَّهَاعَلَىأَدْبَارِهَاأَوْنَلْعَنَهُمْكَمَالَعَنَّاأَصْحَابَالسَّبْتِوَكَانَأَمْرُاللَّهِمَفْعُولًا»
(نساء47)
امامباقر: … وفرماندهلشكريانسفيانيدربيداءفرودمي‌آيدپسمناديآسمان… جزسهتنكسيازآنهاجانسالمبهدرنمي‌بردخداوندصورت‌هايآنسهرابهپشتبرمي‌گرداندو…
الغيبة 149




«وَإِنْمِنْأَهْلِالْكِتَابِإِلَّالَيُؤْمِنَنَّبِهِقَبْلَمَوْتِهِوَيَوْمَالْقِيَامَةِيَكُونُعَلَيْهِمْشَهِيدًا»
(نساء159)
امام باقر : تحقيقاًعيسيپيشازروزقيامتبهدنيامي‌آيدپساهلهيچآيينيهوديوغيرآنباقينماندمگرآنكهپيشازمردنشبهاوايمانآوردوپشتسرحضرتمهدينمازمي‌گزارد.
تفسيرقمي ج1 ص158




«الْيَوْمَيَئِسَالَّذِينَكَفَرُوامِنْدِينِكُمْ…وَرَضِيتُلَكُمْالْإِسْلَامَدِينًا»
امامباقر: روزيكهامامقائمقيامكندبني‌اميهمأيوسشوندكهآنهايندكسانيكهكافرشده‌اندوازآل ‌محمدمأيوسشوند.
تفسيرعياشي ج1 ص293

امام زمان عليه‌السلام در اديان


‌ P امام زمان در اديان p

در ميان امت‌ها گوييد: خداوند سلطنت مي‌گيرد ربع مسكوني پايدار مي‌شود و جنبش نخواهد خورد، قوم‌ها را به انصاف داوري خواهد نمود، آسمان شادي كند و زمين مسرور گردد و… زيرا كه مي‌آيد براي داوري جهان، مي‌آيد ربع مسكون را به انصاف داوري خواهد كرد .
زبور داود مزمور96



P امام زمان در اديان p

شريران منقطع خواهند شد و امّا منتظران خداوند وارث زمين خواهند بود.
زبور حضرت داودمزمور 37



P امام زمان در اديان p

اي خدا احكام خود را به ملك ملك‌زاده عطا فرما تا آن كه قوم تو را به عدالت و فقراي تو را به انصاف حكم نمايد به قوم كوهها سلامت، و كويرها عدالت برساند فقيران قوم تو را حكم نمايد و پسر مسكينان را نجات دهد و ظالم را بشكند.
زبور حضرت داود مزمور 27



P امام‌زمان دراديان p

در روزهايش صديقان شكوفه خواهند نمود زيادتي سلامتي تا باقي ماندن ماهد (خواهد بود) … از دريا به دريا و از نهر تا به اقصاي زمين سلطنت خواهد نمود.
زبور حضرت داود مزمور 27



P امام زمان در اديان p

بلكه تمامي ملوك به او كرنش خواهند نمود و تمامي اُمم او را بندگي خواهند كرد زيرا كه فقير را وقتي فرياد مي‌كند و مسكيني كه نصرت كننده ندارد را خلاصي خواهد داد.
زبور حضرت داود مزمور 27



P امام‌زمان دراديان p

هان بعد از اندك زماني شرير نخواهد بود و اما حليمان وارث زمين خواهند شد و از سلامتي متلذّذ خواهند گرديد.
زبور حضرت داود مزمور 37


Pامام‌زمان دراديانp

صالحان را خداوند تأييد مي‌كند، وارث زمين خواهند بود و در آن تا ابد سكونت خواهند نمود و عاقبت شريران منقطع خواهند شد.
زبور حضرت داود مزمور 37



Pامام‌زمان دراديان‌p

نزد خداوند ساكت شود (يا شو) و منتظر او باش منتظر خداوند باش و طريق او را نگهدار تا تو را به وراثت زمين برفرازد.
زبور حضرت داوود مزمور 37



Pامام‌زمان دراديان‌p

جاماسب از قول استادش زردتشت: پيش از ظهور سوشيانس پيمان شكني و دروغ و بي‌ديني در جهان رواج مي‌يابد و مردم از خدا دوري جسته، ظلم و فساد و فرومايگي آشكار مي‌گردد؛ همين‌ها اوضاع جهان را دگرگون ساخته زمينه را براي ظهور نجات دهنده مساعد مي‌گرداند.
كتاب زند و هومن ميسن ص25
‌


Pامام‌زمان در‌اديان‌p

جاماسب در پاسخ به گشتاسب پادشاه وقت: سوشيانس (نجات‌دهنده دنيا) اين (دين) را به جهان روا(رايج) كند و آز و نياز (فقر و تنگدستي) را هم‌تباه كند و اهريمن را از دامان‌آفريدگار باز‌دارد و مردمان‌‌گيتي، هم‌منش و هم‌گفتار و هم كردار باشند.
جاماسب‌نامه در كتاب زند و هومن ص 121 و 122



Pامام‌زمان در‌اديان‌p

آنگاه پيروزي بزرگي از طرف ايزدان مي‌شود و اهريمنان را منقرض مي‌سازند و تمام اقتدار اهريمنان در زمين است و در آسمان راه ندارند و بعد از پيروزي ايزدان و برانداختن تبار اهريمنان عالم كيهان به سعادت اصل خود رسيده ، بني‌آدم بر تخت نيك‌بختي خواهد نشست.
كتاب زند و هومن …
‌


Pامام‌زمان در‌اديان‌p

پادشاهي و دولت دنيا به فرزند سيد خلايق دو جهان «كيشن» (به لغت هندي نام پيامبر اسلام) بزرگوار تمام شود وي كسي باشد كه بر كوه‌هاي مشرق و مغرب دنيا حكم براند و فرمان كند و بر ابرها سوار شود.
كتاب شاكموني هندوها



Pامام‌زمان در‌اديان‌p

و فرشتگان كاركنان او باشند و جن و انس در خدمت او شوند از سودان كه زير خطّ استواست تا ارض تسعين كه زير قطب شمالي است و ماوراء بحار را صاحب شود و دين خدا يك دين شود و دين خدا زنده گردد و نام او‌«قائم»‌باشد و خدا‌شناس.
كتاب شاكموني هندوها



Pامام‌زمان در‌اديان‌p

پس از خرابي دنيا پادشاهي در آخرالزمان پيدا شود كه پيشواي خلايق باشد و نام او منصور باشد و تمام عالم را بگيرد و به دين خود آورد همه كس از مؤمن و كافر بشناسد، هر چه از خدا خواهد برآيد.
كتاب ديد هندوها

نامه نوشتن مامون به امام رضا(ع) و احضار آن حضرت از مدینه به مرو برای ولایتعهدی

چشمه جاری شکافنده علم ها در بیابان خشکیده دانش جوشیدن گرفت و جان جویندگان علم و معرفت را از زلال پر برکت خود سیراب ساخت. شیعه نشان افتخار دیگری بر گردن آویخت و بر این پیشوای معصوم خود بالید. ای افتخار شیعه که در ضیافت خانه حوزه ها و دانشگاه ها سفره پر نعمت دانش تو گسترده است، میلاد مسعودت را گرامی می داریم.

ام مبارک امام پنجم محمد بود. لقب آن حضرت باقر يا باقرالعلوم است، بدين جهت که: دريای دانش را شکافت و اسرار علوم را آشکارا ساخت. القاب ديگری مانند شاکر و صابر و هادی نيز برای آن حضرت ذکر کرده اند که هريک باز گوينده صفتی از صفات آن امام بزرگوار بوده است.
کنيه امام “ابو جعفر” بود. مادرش فاطمه دختر امام حسن مجتبی (ع) است. بنابراين نسبت آن حضرت از طرف مادر به سبط اکبر حضرت امام حسن (ع) و از سوی پدر به امام حسين (ع) مي رسيد. پدرش حضرت سيدالساجدين، امام زين العابدين، علی بن الحسين (ع) است . تولد حضرت باقر (ع) در روز جمعه سوم ماه صفر سال 57 هجری در مدينه اتفاق افتاد.

در واقعه جانگداز کربلا همراه پدر و در کنار جدش حضرت سيد الشهداء کودکی بود که به چهارمين بهار زندگيش نزديک مي شد. دوران امامت امام محمد باقر (ع) از سال 95 هجری که سال شهادت امام زين العابدين (ع) است آغاز شد و تا سال 114 هجري يعنی مدت 19سال و چند ماه ادامه داشته است. در دوره امامت امام محمد باقر (ع) و فرزندش امام جعفر صادق (ع) مسائلی مانند انقراض امويان و بر سر کار آمدن عباسيان و پيدا شدن مشاجرات سياسی و ظهور سرداران و مدعيانی مانند ابوسلمه خلال و ابومسلم خراسانی و ديگران مطرح است، ترجمه کتابهای فلسفی و مجادلات کلامی در اين دوره پيش مي آيد، و عده ای از مشايخ صوفيه و زاهدان و قلندران وابسته به دستگاه خلافت پيدا مي شوند. قاضيها و متکلمانی به دلخواه مقامات رسمی و صاحب قدرتان پديد مي آيند و فقه و قضاء و عقايد و کلام و اخلاق را - بر طبق مصالح مراکز قدرت خلافت شرح و تفسير مي نمايد و تعليمات قرآنی - به ويژه مسأله امامت و ولايت را، که پس از واقعه عاشورا و حماسه کربلا، افکار بسياری از حق طلبان را به حقانيت آل علی (ع) متوجه کرده بود و پرده از چهره زشت ستمکاران اموی و دين به دنيا فروشان برگرفته بود، به انحراف مي کشاندند و احاديث نبوی را در بوته فراموشی قرار مي دادند. برخی نيز احاديثی به نفع دستگاه حاکم جعل کرده و يا مشغول جعل بودند و يا آنها را به سود ستمکاران غاصب خلافت دگرگون مي نمودند. اينها عواملی بود بسيار خطرناک که بايد حافظان و نگهبانان دين در برابر آنها بايستند. بدين جهت امام محمد باقر (ع) و پس از وی امام جعفر صادق (ع) از موقعيت مساعد روزگار سياسی، برای نشر تعليمات اصيل اسلامی و معارف حقه بهره جستند و دانشگاه تشيع و علوم اسلامی را پايه ريزی نمودند. زيرا اين امامان بزرگوار و بعد شاگردانشان وارثان و نگهبانان حقيقی تعليمات پيامبر (ص) و ناموس و قانون عدالت بودند و مي بايست به تربيت شاگردانی عالم و عامل و يارانی شايسته و فداکار اهتمام مي ورزيدند، و فقه آل محمد (ص) را جمع و تدوين و تدريس کنند. به همين جهت محضر امام باقر (ع) مرکز علماء و دانشمندان و راويان حديث و خطيبان و شاعران بنام بود.

دانش امام باقر عليه السلام نيز همانند ديگر امامان از سر چشمه‏ وحى بود، آنان آموزگارى نداشتند و در مكتب بشرى درس نخوانده بودند، �جابر بن عبد الله‏� نزد امام باقر (ع) مى‏ آمد و از آنحضرت دانش فرا مى‏گرفت و به آن گرامى مكرر عرض مى ‏كرد: اى شكافنده علوم! گواهى مى‏دهم تو در كودكى از دانشى خداداد برخوردارى.

در مکتب تربيتی امام باقر (ع) علم و فضيلت به مردم آموخته مي شد. ابوجعفر امام محمد باقر (ع) متولی صدقات حضرت رسول (ص) و اميرالمؤمنين (ع) و پدر و جد خود بود و اين صدقات را بر بنی هاشم و مساکين و نيازمندان تقسيم مي کرد، و اداره آنها را از جهت مالی به عهده داشت. امام باقر (ع) دارای خصال ستوده و مؤدب به آداب اسلامی بود. سيرت و صورتش ستوده بود. پيوسته لباس تميز مي پوشيد. در کمال وقار و شکوه حرکت مي فرمود.

امام پنجم (ع) بسيار گشاده رو و با مؤمنان و دوستان خوش برخورد بود. با همه اصحاب مصافحه مي کرد و ديگران را نيز بدين کار تشويق مي فرمود. در ضمن سخنانش مي فرمود:

مصافحه کردن کدورتهای درونی را از بين مي برد و گناهان دو طرف - همچون برگ درختان در فصل خزان - ميريزد.

منبع:خبر گذاری ایرنا

nt> Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

اجِلَةِ وَالاْجِلَةِ، وَالدُّنْیَا وَالاْخِرَةِ، وَالسَّلاَمُ.

دین و دنیایت را نزد خدا به امانت بگذار و از او بهترین مقدرات را براى امروز و فردا و دنیا و آخرتت بخواه و سلام بر تو.

شرح و تفسیر بخش سیم

همه چیز خود را به خدا بسپار

سرانجام امام علیه السلام در آخرین و کوتاه ترین بخش این وصیّت نامه به فرزندش دو دستور مى دهد که همه چیز در آن دو جمع است; نخست مى فرماید: “دین و دنیایت را نزد خدا به امانت بگذار”; اسْتَوْدِعِ اللهَ دِینَکَ وَدُنْیَاکَ.

سپس مى افزاید: “و از او بهترین مقدرات را براى امروز و فردا، دنیا و آخرتت بخواه و سلام بر تو”; وَاسْأَلْهُ خَیْرَ الْقَضَاءِ لَکَ فِی الْعَاجِلَةِ وَالاْجِلَةِ، وَالدُّنْیَا وَالاْخِرَةِ، وَالسَّلاَمُ.

بدیهى است هیچ کس بهتر از خدا نمى تواند دین و دنیاى انسان را حفظ کند و هیچ کس بهتر از او نمى تواند بهترین مقدرات را براى دنیا و آخرت انسان تأمین کند. او سرچشمه همه خیرات و منبع تمام برکات است و هرکس هرچه دارد از او دارد همان گونه که در قرآن مى خوانیم: “بِیَدِکَ الْخَیْرُ إِنَّکَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ; تمام خوبیها به دست توست و تو بر هر چیزى توانایى”.

شک نیست که هم دنیاى انسان آفاتى دارد و هم دین انسان و البتّه آفات دین بیشتر است و این آفات به قدرى زیاد و متنوع است که غلبه بر آنها جز با استمداد از ذات پاک خداوند امکان پذیر نیست.

و به گفته مولوی:

صد هزاران دام و دانه است اى خدا *** ما چو مرغان حریص و بى نوا

دم به دم وابسته دام نُوایم *** هر یکى گر باز و سى مرغى شویم

مى رهانى هر دمى ما را و باز *** سوى دامى مى رویم اى بى نیاز

گر هزاران دام باشد هر قدم *** چون تو با مایى نباشد هیچ غم

اکنون که این جمله هاى آخر جلد نهم را مى نویسیم در آستانه عید غدیر سال هزار و چهارصد و بیست و هشت هجرى قمرى هستیم مطابق دى ماه سال هزار و سیصد و هشتاد و شش و به این دعاى زیبا مترنم مى شویم: “اَلْحَمْدُللهِِ الَّذى جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلایَةِ مَوْلانا أمیرِالْمُؤْمِنِینَ وَالاَْئِمَّةِ الْمَعْصُومینَ علیهم السلام”.

nt> Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

nt> Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

arge;">وَاجْعَلْ لِکُلِّ إِنْسَان مِنْ خَدَمِکَ عَمَلاً تَأْخُذُهُ بِهِ، فَإِنَّهُ أَحْرَى أَلاَّ یَتَوَاکَلُوا فِی خِدْمَتِکَ وَأَکْرِمْ. عَشِیرَتَکَ، فَإِنَّهُمْ جَنَاحُکَ الَّذِی بِهِ تَطِیرُ، وَأَصْلُکَ الَّذِی إِلَیْهِ

تَصِیرُ، وَیَدُکَ الَّتِی بِهَا تَصُولُ.

پسرم! براى هر یک از خدمتگذارانت کار معینى قرار ده که او را در برابر آن مسئول بدانى; زیرا این سبب مى شود که آنها کارهاى تو را به یکدیگر وا

نگذارند و از زیر بار مسئولیت شانه تهى نکنند قبیله و خویشاوندانت را گرامى دار، زیرا آنها پر و بال تواند که به وسیله آنها پرواز مى کنى و اصل و ریشه

تواند که به آنها باز مى گردى و دست و نیروى تو که با آن به دشمن حمله مى کنى.

شرح و تفسیر بخش بیست و نهم

تقسیم مسئولیت ها

در این بخش از وصیّت نامه امام علیه السلام دو دستور مهم در زمینه مدیریت و تعاون به فرزند دلبندش ـ و در واقع به همه انسان ها به عنوان پدرى

دلسوز ـ مى دهد.

نخست مى فرماید: “براى هر یک از خدمتگذارانت کار معینى قرار ده که او را در برابر آن مسئول بدانى، زیرا این سبب مى شود آنها کارهاى تو را به یکدیگر وا نگذارند و از زیر بار مسئولیت شانه تهى نکنند”; وَاجْعَلْ لِکُلِّ إِنْسَان مِنْ خَدَمِکَ عَمَلاً تَأْخُذُهُ بِهِ، فَإِنَّهُ أَحْرَى أَلاَّ یَتَوَاکَلُوا1 فِی خِدْمَتِکَ.

تقسیم کار از مهم ترین اصول مدیریت است، زیرا بدون آن غالبا افراد در انتظار دیگران مى نشینند و مسئولیت ها را به گردن آنها مى اندازند و به هنگامى

که کار زمین مى ماند در برابر مؤاخذه کارفرما به این عذر متوسل مى شوند که ما گمان کردیم دیگران این کار را انجام خواهند داد و اگر به دیگران گفته شود آنها هم همین عذر را مى آورند; ولى هنگامى که کارها و مسئولیت ها تقسیم شود هر کسى مى داند در برابر کار خود مسئول است و در انجام آن

سعى و تلاش مى کند. این توصیه نشان مى دهد که امام علیه السلام به اصول مدیریت کاملا توجّه داشته و فرزندش را به آن توصیه مى کند.

در زمان پیغمبر اکرم صلى الله علیه وآله نیز در جنگ و غیر جنگ این امر نمایان بود که فردى را فرمانده میمنه لشکر و فرد دیگرى را فرمانده میسره و

فرد سومى را در قلب سپاه قرار مى داد و مسئولیت ها را تعیین مى فرمود. براى جمع آورى زکات افراد خاصى مأموریت داشتند و براى کسب اطلاعات از

وضع دشمنان افراد دیگرى مأموریت پیدا مى کردند و اداره امور بخش هاى کشور اسلام به افراد آگاه سپرده مى شد.

در دومین دستور مى فرماید: “قبیله و خویشاوندانت را گرامى دار، زیرا آنها پر و بال تواند که به وسیله آنها پرواز مى کنى و اصل و ریشه تواند که به آنها

باز مى گردى و دست و نیروى تو که با آن به دشمن حمله مى کنى”; وَأَکْرِمْ عَشِیرَتَکَ، فَإِنَّهُمْ جَنَاحُکَ الَّذِی بِهِ تَطِیرُ، وَأَصْلُکَ الَّذِی إِلَیْهِ تَصِیرُ، وَیَدُکَ

الَّتِی بِهَا تَصُولُ

امام علیه السلام در این جمله خویشاوندان را به سه چیز تشبیه کرده که هر کدام ناظر به مطلب خاصى است; تشبیه به بال و پر، اصل و ریشه و تشبیه

به دست.

تشبیه اوّل اشاره به پیشرفت و ترقى در سایه کمک هاى آنهاست و تشبیه دوم اشاره به عدم احساس تنهایى در برابر مشکلات و تشبیه سوم اشاره به

مبارزه با دشمنان با کمک عشیره و خویشاوندان است.

درواقع همان گونه که اجتماع بزرگ انسان ها در سایه کمک هاى متقابل به پیشرفت هاى بى نظیر نایل مى گردد اجتماع کوچک عشیره و خویشاوندان در دل این اجتماع بزرگ نیز با تعاون بیشتر و همکارى نزدیک تر به موفقیت هاى فوق العاده اى نایل مى گردد. حتى اقوام جاهلى نیز به این حقیقت پى

برده بودند و لذا پیوند با قبیله و جلب حمایت آنها در غلبه بر مشکلات در عصر جاهلیّت عرب و سایر اعصار نیز با قوت تمام دنبال مى شد. البتّه با این

تفاوت که آنها در حمایت از قبیله و حمایت قبیله از آنان، حق و باطل و ظلم و عدالت را به رسمیت نمى شناختند و بدون قید و شرط، از یکدیگر کمک

مى خواستند و مورد حمایت قرار مى گرفتند; ولى اسلام این حمایت متقابل را محدود به مسیرهاى حق کرد و طرفدارى از باطل را حتى آنجا که پاى پدر

و مادر و برادر در میان باشد، مجاز نشمرده است.

در بخش چهارم خطبه بیست و سوم در جلد دوم همین کتاب بحث قابل توجهى را در این زمینه ملاحظه خواهید کرد.

ابن ابى الحدید نمونه هایى از حمایت قبیله نسبت به افراد مظلوم را آورده که نشان مى دهد این حمایت تا چه حد کارساز بوده است. از جمله اینکه

فرزدق هر زمان مى خواست در مقابل خلفا و امرا شعرى از اشعارش را بخواند حتما نشسته مى خواند. روزى وارد بر خلیفه اموى سلیمان بن عبدالملک شد

و شعرى خواند و پدران خودش را در آن ستود. سلیمان، ناراحت شد گفت: این مدح و ستایش درباره من بود یا خودت؟ فرزدق در جواب گفت: هم براى

من و هم براى تو. این مسأله سبب خشم سلیمان شد به او گفت: بسیار خوب برخیز و بقیه اشعار را بخوان و بعد از این جز در حالت قیام نباید شعرى

بخوانى. فرزدق گفت: نه به خدا قسم. چنین چیزى ممکن نیست مگر اینکه سر من بر تنم نباشد و به زمین افتد. سلیمان گفت: واى بر این احمقِ آلوده

مادر. با صراحت با من مخالفت مى کند و فریادش بلند شد. و قصد سویى درباره فرزدق کرد ناگهان شنید سر و صداى زیادى بر در قصر است. سلیمان

گفت: چه خبر است گفتند: قبیله بنى تمیم قبیله فرزدق بر در ایستاده اند و مى گویند: هرگز نباید فرزدق ایستاده شعر بخواند و ما دست به قبضه

شمشیرها بردیم.

سلیمان هنگامى که شرایط را سخت دید گفت: مانعى ندارد. فرزدق بنشیند و اشعارش را بخواند.

خُرُوجُهُنَّ بِأَشَدَّ مِنْ إِدْخَالِکَ مَنْ لاَ یُوثَقُ بِهِ عَلَیْهِنَّ، وَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَلاَّ یَعْرِفْنَ غَیْرَکَ فَافْعَلْ. وَلاَ تُمَلِّکِ الْمَرْأَةَ مِنْ أَمْرِهَا مَا جَاوَزَ نَفْسَهَا، فَإِنَّ الْمَرْأَةَ رَیْحَانَةٌ،

لَیْسَتْ بِقَهْرَمَانَة. وَلاَ تَعْدُ بِکَرَامَتِهَا نَفْسَهَا، وَلاَ تُطْمِعْهَا فِی أَنْ تَشْفَعَ لِغَیْرِهَا. وَإِیَّاکَ وَالتَّغَایُرَ فِی غَیْرِ مَوْضِعِ غَیْرَة، فَإِنَّ ذَلِکَ یَدْعُو الصَّحِیحَةَ إِلَى السَّقَمِ وَالْبَرِیئَةَ إِلَى الرِّیَبِ.

از مشاوره با زنان کم خرد بپرهیز که رأى آنها ناقص و تصمیمشان سست است و از طریق حجاب، دیده آنها را از دیدن مردان بیگانه باز دار، زیرا تأکید بر

حجاب، آنها را سالم تر و پاک تر نگاه خواهد داشت. افراد غیر مطمئن را بر آنها وارد نکن زیرا بیرون رفتن آنها بدتر از آن نیست که افراد غیر مطمئن را

به آنها راه دهى. اگر بتوانى که آنها غیر از تو از مردان بیگانه دیگرى را نشناسند چنین کن و به زن بیش از کارهاى خودش را وامگذار، زیرا او همچون شاخه گل است نه قهرمان و مسلط بر امور.     

به خاطر احترام او، دیگرى را بیگانه اى را احترام مکن و احترامش را به حدى نگه دار که او را به این فکر نیندازد که براى دیگران بیگانگان شفاعت کند.

برحذر باش از اینکه در جایى که نباید غیرت به خرج دهى، اظهار غیرت کنى و کار تو به سوء ظن ناروا بینجامد زیرا این غیرت بى جا و سوء ظن

نادرست زن پاک دامن را به ناپاکى، و بى گناه را به آلودگى ها سوق مى دهد.

شرح و تفسیر بخش بیست و هشتم

رفتار حکیمانه و عادلانه با زن

دربیستوهشتمینبخشازاینوصیّتنامه تاریخى،امامعلیه السلامبه مسائل مربوط به زنان مىپردازد و دستورات هشتگانهاى را در این زمینه به

فرزندش مىدهد.

نخست مىفرماید: “از مشاوره با زنان کم خرد بپرهیز که رأى آنها ناقص و تصمیمشان سست است”; وَإِیَّاکَ وَمُشَاوَرَةَ النِّسَاءِ فَإِنَّ رَأْیَهُنَّ إِلَى أَفْن

وَعَزْمَهُنَّ إِلَى وَهْن.

امامعلیه السلامدر اثناى این نصایح هفتگانه علتى بیان کرده که مىتواند به تمام سؤالاتى که امروز پیرامون این دستورات مطرح مىشود، پاسخ گوید،

حضرت مىفرماید: زیرا زن همچون شاخه گل است نه قهرمان مدیر مسلط.

روشن است چنین موجود لطیفى نمىتواند در مسائل مهم طرف مشورت باشد. بدیهى است هر حکم عامى استثنائاتى دارد و در این مورد نیز زنانى را مىتوان یافت که در عزم و اراده و رأى، با مردان صاحبنظر برابرى مىکنند. به علاوه، مىدانیم که مسائل احساسى و عاطفى بر زنان غلبه دارد و

همین امر در مقام مشاوره با آنها اثر مىگذارد.

سپس در دومین توصیه مىفرماید: “و از طریق حجاب، دیده آنها را از دیدن مردان بیگانه باز دار، زیرا تأکید بر حجاب، آنها را سالمتر و پاکتر نگاه

خواهد داشت”; وَاکْفُفْ عَلَیْهِنَّ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ بِحِجَابِکَ إِیَّاهُنَّ، فَإِنَّ شِدَّةَ الْحِجَابِ أَبْقَى عَلَیْهِنَّ.

این سخن شبیه دستورى است که در آیه سوره نور آمده است: “وَقُلْ لِلْمُؤْمِناتِیَغْضُضْنَمِنْأَبْصارِهِنَّوَیَحْفَظْنَفُرُوجَهُنَّ;وبهزنانباایمان بگو

چشمهاى خودراازنگاههوسآلودفروگیرندودامانخویش را از بىعفتى حفظ کنند”.

نیز نشان مىدهد که بر خلاف تصور بسیارى از مردم، همه فتنهها از ناحیه نگاه مردان به زنان نیست، بلکه بسیارى از آنها به سبب نگاه زنان به مردان

و وسوسههاى آنهاست که امامعلیه السلامبراى جلوگیرى از آن دستور مىدهد آنها را در حجاب نگه دار.

روشن است که این قبح نیز همه زنان را شامل نمىشود بلکه زنان بىبند و بار یا ضعیف الایمان را مىگوید.

در سومین توصیه مىفرماید: “افراد غیر مطمئن را بر آنها وارد نکن، زیرا بیرون رفتن آنها بدتر از آن نیست که افراد غیر مطمئن را به آنها راه دهى”;

وَلَیْسَ خُرُوجُهُنَّ بِأَشَدَّ مِنْ إِدْخَالِکَ مَنْ لاَ یُوثَقُ بِهِ عَلَیْهِنَّ.

در چهارمین توصیه که در واقع تکمیل توصیه قبل است مىفرماید: “اگر بتوانى که آنها غیر از تو از مردان بیگانه دیگرى را نشناسند چنین کن”; وَإِنِ

اسْتَطَعْتَ أَلاَّ یَعْرِفْنَ غَیْرَکَ فَافْعَلْ.

اشاره به اینکه هر چه مىخواهند، تنها از تو بخواهند، حتى اگر خواستهاى از دیگران داشته باشند، به وسیله تو باشد و عملا رابطه آنها را با دیگران که در

بسیارى از موارد مبدل به رابطه فاسدى مىشود قطع کن و رابطه ایشان را با خودت در همه جا محکم و استوار دار و به این ترتیب هم خواستههایشان

انجام شود و هم رابطههاى مفسده انگیز قطع گردد.

حضرت در پنجمین دستور مىافزاید: “و به زن بیش از کارهاى خودش را وامگذار، زیرا او همچون شاخه گل است نه قهرمان و مسلط بر امور”; وَلاَ

تُمَلِّکِ الْمَرْأَةَ مِنْ أَمْرِهَا مَا جَاوَزَ نَفْسَهَا، فَإِنَّ الْمَرْأَةَ رَیْحَانَةٌ، وَلَیْسَتْ بِقَهْرَمَانَة

اشاره به اینکه زنان به علت داشتن جنبههاى عاطفى و لطافت روحى نمىتوانند عهدهدار امور خشن شوند و مدیریتهاى سخت را بر عهده گیرند،

بنابراین آنها در محدوده امور مربوط به خویش باید فعالیت کنند نه امور مربوط به دیگران مخصوصاً پستهاى حساس و سنگین.

علتى را که امامعلیه السلامبراى این دستور و دستورات مشابه آن بیان فرموده، علت

بسیارحسابشدهاىاستکهباساختمانروحوجسمزنانسازگار است، هرچند بعضى از غربزدهها در سخن، حاضر به پذیرش این معنا نیستند; ولى در عمل، سعى دارند آن را پیاده کنند. حتى در مغربزمین که سالهاى طولانى است شعار مساوات زنان با مردان را مىدهند در عمل طور دیگرى رفتار

مىکنند به گونهاى که کمتر زنى مىتواند به پستهاى حساس دست یابد و نسبت آنها که توفیق بر این کار پیدا مىکنند به کسانى که نمىتوانند شاید به پنج درصد هم نرسد.

کوتاه سخن اینکه رعایت عدالت در میان زنان و مردان و رفع تبعیض ناروا گرچه یک واقعیّت است; اما نمىتوان قوانین را طورى تنظیم کرد که با

واقعیّتهاى عامل تکوین در تضاد باشد و شعارهایى که این تضاد را پرورش مىدهد شعارهایى است ریاکارانه و دروغین که هرگز به واقعیّت نمىرسد.

در ششمین توصیه مىفرماید: “به جهت احترام او، دیگرى را بیگانهاى را احترام مکن”; وَلاَ تَعْدُبِکَرَامَتِهَا نَفْسَهَا.

اشاره به اینکه هر گاه براى او این و آن را اکرام کنى ممکن است رابطهاى عاطفى میان آنها پیدا شود، رابطهاى که در آینده ممکن است منشأ فسادى

گردد.

در هفتمین توصیه که بى ارتباط با توصیه قبل نیست مىفرماید: “و احترامش را به حدى نگه دار که او را به این فکر نیندازد که براى دیگران بیگانگان

شفاعت کند”; وَلاَ تُطْمِعْهَا فِی أَنْ تَشْفَعَ لِغَیْرِهَا، چرا که این گونه شفاعتها نیز مىتواند منشأ رابطه عاطفى گردد و ضرر و زیان آن قابل انکار نیست.

خلاصه اینکه احترامات زن باید محفوظ باشد; ولى در حد خودش و از آنها بهدیگرانتجاوزنکندخواهبهصورتقبولشفاعتباشدو یا

بدون شفاعت; زیرا ازنظرروانىآثارمنفىدرآنهامىگذاردوآنهاراتشویق به ارتباط با دیگران مىکند.

بعضى از شارحان در تفسیر“وَلاَ تَعْدُ بِکَرَامَتِهَا نَفْسَهَا”گفتهاند: منظور این است که بیش از حد آنها را احترام نکن و در تکریمشان اندازه نگه دار; ولى این

تفسیر با ترکیب این جمله و کلمات آن سازگار نیست و ظاهر همان است که در بالا گفته شد.

در هشتمین و آخرین توصیه این بخش از خطبه مىفرماید: “برحذر باش از اینکه در جایى که نباید غیرت به خرج دهى اظهار غیرت کنى و کار به سوء

ظن ناروا بینجامدزیرا این غیرت بىجا و سوء ظن نادرست، زن پاک دامن را به ناپاکى و بىگناه را به آلودگىها سوق مىدهد”; وَإِیَّاکَ وَالتَّغَایُرَفِی غَیْرِ مَوْضِعِ غَیْرَة، فَإِنَّ ذَلِکَ یَدْعُو الصَّحِیحَةَ إِلَى السَّقَمِ، وَالْبَرِیئَةَ إِلَى الرِّیَبِ.

شک نیست که هر کسى به ویژه زنان براى حفظ آبروى خود دست به کارهاى خلاف نمىزنند; ولى اگر نزدیکان و همسران آنان با غیرتهاى بىمورد

و سوء ظنهاى ناروا آنها را متهم کنند این پرده دریده مىشود و مىگویند: حال که ما را بىجهت رسوا کردهاند چه ضرورتى دارد که دیگر در پاکى

خود بکوشیم. از این پس هر آنچه بادا باد.

این سخن تنها درباره زنان صادق نیست، بلکه درباره فرزندان، همکاران، خدمتکاران و دوستان نیز جارى است که همیشه سوء ظنهاى ناروا سبب

تشویق به آلودگىها مىشود و راه را براى فساد مىگشاید. همه چیز در حد اعتدال خوب است حتى غیرت و تعصب براى حفظ ارزشها.

در اینجا لازم است به دو موضوع اشاره کنیم:

1. در دنیاى امروز شعارهاى زیادى در مورد مساوات زن و مرد طنین انداز است و کنوانسیونهاى جهانى نیز آن را روز به روز داغتر مىکنند که مطلقاً

هیچ تفاوتى میان این دو جنس نیست، بنابراین هر دو مىتوانند بدون هیچ گونه تفاوت مسئولیتهاى اجتماعى را بر عهده بگیرند; خواه مسأله قضاوت

باشد یا فرماندهى لشکر و اداره جنگ و خواه سفرهاى فضایى، یا کاوشهاى اعماق دریاها و خلاصه مدیریتها در تمام سطوح.

ولى با نهایت تعجب هنگامى که وارد مرحله عمل مىشوند تفاوتها کاملا آشکارمىشود.مردانمدیریتهارادرسطوحبالا و میانه غالبا جز در

موارد بسیار محدود و معدود در اختیار گرفتهاند و به زنان اجازه ورود در این میدانها را نمىدهند و در کشورهاى اروپایى و آمریکایى نیز مطلب همین

است. هنگامى که سؤال مىشود که این تناقض در قول و عمل از کجاست، پاسخى براى آن ندارند.

این تناقض زاییده تفاوت واقعیّتها با شعارهاست که در جهان امروز همه جا به چشم مىخورد. براى جلب آراى زنان در انتخابات سیاسى و خاموش

کردن اعتراضهاى آنها شعار مساوات را هرچه داغتر سر مىدهند; ولى در مرحله عمل این واقعیّت را پذیرفتهاند که ساختمان روح و جسم زنان با

مردان متفاوت است و هر کدام براى مسئولیتى آفریده شدهاند. هر دو انسانند و هر دو صاحب حقوق فردى و اجتماعى; اما اینکه بگوییم هر دو یک جور

فکر مىکنند و قابلیت براى هر کارى را دارند اشتباه بزرگى است.

الکسیس کارل، فیزیولوژیک و جراح زیستشناس معروف فرانسوى که کتابهایى با شهرت جهانى دارد در کتاب معروف خود انسان موجود

ناشناخته

مىگوید: زن و مرد به حکم قانون خلقت متفاوت آفریده شدهاند و این اختلاف و تفاوتها وظایف و حقوق آنها را متفاوت مىکند… و به علت عدم

توجّه به این نکته اصلى و مهم، طرفداران نهضت آزادى زنان فکر مىکنند که هر دو جنس مىتوانند یکسان تعلیم و تربیت یابند و مشاغل و اختیارات و

مسئولیتهاى یکسانى به عهده گیرند. زن در حقیقت از جهات زیادى با مرد متفاوت است. یکایک سلولهاى بدن همچنین دستگاههاى عضوى

مخصوصاً سلسله عصبى نشانه جنس او را بر روى خود دارد. سپس مىافزاید: قوانین فیزیولوژى نیز همانند قوانین جهان ستارگان و آسمانها سخت و

غیر قابل تغییرند و ممکن نیست تمایلات انسانى در آنها تغییرى ایجاد کند. ما مجبوریم آنها را آن طور که هست بپذیریم نه آن طور که مىخواهیم.

آنگاه این سخن را با این جمله پایان مىدهد: زنان باید به سمت مواهب طبیعى خود و مسیر سرشت خاص خویش بدون تقلید کورکورانه از مردان

بکوشند. وظیفه ایشان در راه تکامل بشریت بسیار بیشتر از مردهاست و نبایست آن را سرسرى گیرند و رها کنند.

جالب اینکه در سال هزار و نهصد و نود و پنج میلادى دهها هزار تن از اعضاى سازمانهاى دولتى و غیر دولتى در پکن گرد هم آمدند تا سندى را که

بر اساس کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض بر ضد زنان قبلاً تنظیم شده بود امضا کنند. بعضى از مواد آن به قدرى نادرست بود که مورد اعتراض

سازمانها و گروههاى مختلف قرار گرفت. از افرادى که به اعتراض جلسه را ترک کردند خانم شارون هیر نماینده پارلمان کانادا و رییس هیأت کانادایى

شرکت کننده در آن جلسه بود. او برخاست و خطاب به خبرنگاران گفت: “تساوى مورد نظر سند پکن براى زنان تساوى به ارمغان نخواهد آورد. من با

اولین پرواز به وطنم باز مىگردم و سعى مىکنم تفاوت میان زن و مرد و مسئولیتهاى آنان را حفظ کنم همانگونه که این تفاوت در خلقت وجود

دارد، چون این تفاوتهاست که ما را حفظ خواهد کرد.”

شرح این مسأله از عهده بحث کوتاه و فشرده ما خارج است، کافى است اجمالا بگوییم این شعارها نه تنها مشکلى را از زنان جهان حل نکرده بلکه آثار

مخربى نیز داشته است.3

بنابراین باید واقعیّتهاى مربوط به این دو جنس را دور از شعارهاى توخالى بپذیریموبر اساس آن برنامه ریزى کنیم و هر یک را در جایگاه شایسته

اجتماعى خود قرار دهیم بى آنکه کمترین ظلم و ستم یا تحقیر در حق زنان روا داریم.

2.

آنچه در کلمات مولا علىعلیه السلامدر این وصیّتنامه و در بعضى خطبههاى دیگر و کلمات قصار وارد شده مورد بحث و گفتگو از ناحیه بعضى قرار گرفته که آیا مفهوم این نامهها و خطبهها زن ستیزى نیست؟ ولى هرگاه ما به شأن ورود این خطبهها و مسائل تاریخى مقارن آن بنگریم خواهیم

دانست که این تعبیرات هرگز درباره همه زنان نیست، بلکه اشاره به گروه خاصى دارد که سرچشمه مفاسدى در درون خانواده یا داخل اجتماع مىشدند.

مخصوصاً با توجّه به اینکه بخشى از سخنان مولا علىعلیه السلامدر این باره بعد از جنگ جمل بیان شده است. سردمدار جنگ جمل، همان جنگى که

بنابه روایتى هفده هزار قربانى از مسلمانان گرفت زن بود که آتشافروز یا یکى از آتشافروزان اصلى جنگ هم او بود.

بنابراین نظر مولا به این گونه زنان است. به بیان دیگر سخنان مولا به صورت موجبه کلیه نیست، بلکه موجبه جزئیه است.

شاهد این سخن دیدگاه قرآن نسبت به زنان است که به عنوان نمونه به آیات ذیل اشاره مىشود: “وَمِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِّنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِّتَسْکُنُوا

إِلَیْها وَجَعَلَ بَیْنَکُمْ مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِى ذلِکَ لآَیات لِقَوْم یَتَفَکَّرُونَ; و از نشانههاى خدا اینکه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنان

آرامش یابید و در میانتان محبّت و رحمت قرار داد. به یقین در این نشانههایى است براى گروهى که تفکر مىکنند”.

اگر همه آنها نواقص العقول یا شر و بد باشند این آرامش از کجا پیدا مىشود.

در جاى دیگر مىفرماید: “هُنَّ لِباسٌ لَّکُمْ وَأَنْتُمْ لِباسٌ لَّهُن; آنها لباس شما هستند و شما لباس آنها هر دو زینت هم و سبب حفظ یکدیگرید”.

هر گاه همه آنها داراى صفات منفى باشند چگونه مىتوانند سبب زینت همسرانشان و مایه حفظ آنها گردند.

در جاى دیگر مىخوانیم: “مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِّنْ ذَکَر أَوْ أُنْثى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یَعْمَلُونَ; هر کس کار

شایستهاى انجام دهد خواه مرد باشد یا زن در حالى که مؤمن است به طور مسلم او را حیات پاکیزهاى مىبخشیم و پاداش آنها را مطابق بهترین اعمالى

که انجام مىدادند، خواهیم داد”

nt> Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

code-bidi: embed;">وَاعْلَمْ یَا بُنَیَّ أَنَّ الرِّزْقَ رِزْقَانِ: رِزْقٌ تَطْلُبُهُ، وَرِزْقٌ یَطْلُبُکَ، فَإِنْ أَنْتَ لَمْ تَأْتِهِ أَتَاکَ. مَا أَقْبَحَ الْخُضُوعَ عِنْدَ الْحَاجَةِ، وَالْجَفَاءَ عِنْدَ الْغِنَى إِنَّمَا لَکَ مِنْ دُنْیَاکَ، مَا

أَصْلَحْتَ بِهِ مَثْوَاکَ، وَإِنْ کُنْتَ جَازِعاً عَلَى مَا تَفَلَّتَ مِنْ یَدَیْکَ، فَاجْزَعْ عَلَى کُلِّ مَا لَمْ یَصِلْ إِلَیْکَ. اسْتَدِلَّ عَلَى مَا لَمْ یَکُنْ بِمَا قَدْ کَانَ، فَإِنَّ الاُْمُورَ أَشْبَاهٌ; وَلاَ

تَکُونَنَّ مِمَّنْ لاَ تَنْفَعُهُ الْعِظَةُ إِلاَّ إِذَا بَالَغْتَ فِی إِیلاَمِهِ، فَإِنَّ الْعَاقِلَ یَتَّعِظُ بِالاْدَابِ الْبَهَائِمَ لاَ تَتَّعِظُ إِلاَّ بِالضَّرْبِ. اطْرَحْ عَنْکَ وَارِدَاتِ الْهُمُومِ بِعَزَائِمِ الصَّبْرِ وَحُسْنِ الْیَقِینِ. مَنْ تَرَکَ الْقَصْدَ جَارَ، وَالصَّاحِبُ مُنَاسِبٌ، وَالصَّدِیقُ مَنْ صَدَقَ غَیْبُهُ. الْهَوَى شَرِیکُ الْعَمَى وَرُبَّ بَعِید أَقْرَبُ مِنْ قَرِیب، وَقَرِیب أَبْعَدُ مِنْ بَعِید، وَالْغَرِیبُ

مَنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ حَبِیبٌ. مَنْ تَعَدَّى الْحَقَّ ضَاقَ مَذْهَبُهُ، وَمَنِ اقْتَصَرَ عَلَى قَدْرِهِ کَانَ أَبْقَى لَهُ. وَأَوْثَقُ سَبَب أَخَذْتَ، بِهِ سَبَبٌ بَیْنَکَ وَبَیْنَ اللهِ سُبْحَانَهُ. وَمَنْ لَمْ

یُبَالِکَ فَهُوَ عَدُوُّکَ. قَدْ یَکُونُ الْیَأْسُ إِدْرَاکاً، إِذَا کَانَ الطَّمَعُ هَلاَکاً. لَیْسَ کُلُّ عَوْرَة تَظْهَرُ، وَلاَ کُلُّ فُرْصَة تُصَابُ، وَرُبَّمَا أَخْطَأَ الْبَصِیرُ قَصْدَهُ، وَأَصَابَ الاَْعْمَى رُشْدَهُ. أَخِّرِ الشَّرَّ فَإِنَّکَ إِذَا شِئْتَ تَعَجَّلْتَهُ، وَقَطِیعَةُ الْجَاهِلِ تَعْدِلُ صِلَةَ الْعَاقِلِ. مَنْ أَمِنَ الزَّمَانَ خَانَهُ، وَمَنْ أَعْظَمَهُ أَهَانَهُ. لَیْسَ کُلُّ مَنْ رَمَى أَصَابَ. إِذَا تَغَیَّرَ

السُّلْطَانُ تَغَیَّرَ الزَّمَانُ. سَلْ عَنِ الرَّفِیقِ قَبْلَ الطَّرِیقِ، وَعَنِ الْجَارِ قَبْلَ الدَّارِ. إِیَّاکَ أَنْ تَذْکُرَ مِنَ الْکَلاَمِ مَا یَکُونُ مُضْحِکاً، وَإِنْ حَکَیْتَ ذَلِکَ عَنْ غَیْرِکَ.

ترجمه بخش بیست و هفتم

پسرم! بدان که “رزق و روزى” بر دو گونه است: یک نوع آن است که به جستجوى آن برمى خیزى و باید برخیزى و نوع دیگرى آن که او به سراغ تو

خواهد آمد حتى اگر به دنبالش نروى خود به دنبال تو مى آید. چه زشت است خضوع در برابر دیگران به هنگام نیاز و جفا و خشونت به هنگام بى نیازى و

توانگرى، تنها از دنیا آنقدر مال تو خواهد بود که با آن سراى آخرتت را اصلاح کنى و اگر قرار است براى چیزى که از دست رفته ناراحت شوى و بى تابى

کنى پس براى هر چیزى که به تو نرسیده نیز ناراحت باش.

با آنچه در گذشته واقع شده، نسبت به آنچه واقع نشده استدلال کن; زیرا امور جهان شبیه به یکدیگرند. از کسانى مباش که پند و اندرز به آنها سودى

نمى بخشد مگر آن زمان که در ملامت او اصرار ورزى; چرا که عاقلان با اندرز و آداب پند مى گیرند; ولى چهارپایان جز با زدن اندرز نمى گیرند. هجوم

اندوه و غم ها را با نیروى صبر و حسن یقین از خود دور ساز. کسى که میانه روى را ترک کند از راه حق منحرف مى شود. و بدان یار و همنشین خوب

همچون خویشاوند انسان است. دوست آن است که در غیاب انسان، حق دوستى را ادا کند. هواپرستى شریک و همتاى نابینایى است. چه بسا دور

افتادگانى که از خویشاوندان نزدیک تر و خویشاوندانى که از هرکس دورترند. غریب کسى است که دوستى نداشته باشد. آن کس که از حق تجاوز کند

در تنگنا قرار مى گیرد. و آن کس که به ارزش و قدر خود اکتفا نماید موقعیتش پایدارتر خواهد بود. مطمئن ترین وسیله اى که مى توانى به آن چنگ زنى

آن است که میان تو و خدایت رابطه اى برقرار سازى. کسى که به کار و حق تو اهمّیّت نمى دهد در واقع دشمن توست. گاه نومیدى نوعى رسیدن به

مقصد است، در آنجا که طمع موجب هلاکت مى شود. چنان نیست که هر عیب پنهانى آشکار شود. و نه هر فرصتى مورد استفاده قرار گیرد.

گاه مى شود که شخص بینا به خطا مى رود و نابینا به مقصد مى رسد. بدى را به تأخیر بیفکن و در آن عجله مکن زیرا هر زمان بخواهى مى توانى انجام دهى. بریدن از جاهل معادلِ پیوند با عاقل است. کسى که خود را از حوادث زمان ایمن بداند زمانه به او خیانت خواهد کرد و کسى که آن را بزرگ بشمارد

او را خوار مى سازد. چنین نیست که هر تیراندازى به هدف بزند. هرگاه حاکم تغییر پیدا کند زمانه نیز دگرگون مى شود. پیش از عزم سفر ببین که هم

سفرت کیست و پیش از انتخاب خانه بنگر که همسایه ات چه کسى است؟ از گفتن سخنان خنده آور و بى محتوا بپرهیز هرچند آن را از دیگرى نقل کنى.

شرح و تفسیر بخش بیست و هفتم

بیست و هشت اندرز دیگر

امام علیه السلام در بخش بیست و هفتم از وصیّت نامه پربار خود نیز به بیست و هشت موضوع مهم به عنوان نصیحت اشاره مى کند و بیش از پیش این

وصیّت نامه را پربارتر مى سازد.

یکم. نخست درباره رزق و روزى هایى که بسیارى از مردم با حرص و ولع به دنبال آنند مى فرماید: “پسرم بدان که روزى بر دو گونه است: یک نوع،

روزى است که به جستجوى آن برمى خیزى و باید برخیزى و نوع دیگرى آن که به سراغ تو خواهد آمد حتى اگر به دنبالش نروى خود به دنبال تو

مى آید”; وَاعْلَمْ یَا بُنَیَّ أَنَّ الرِّزْقَ رِزْقَانِ: رِزْقٌ تَطْلُبُهُ، وَرِزْقٌ یَطْلُبُکَ، فَإِنْ أَنْتَ لَمْ تَأْتِهِ أَتَاکَ.

این جمله به قرینه جمله مشابه; اما مفصل ترى که در کلمات قصار آمده ناظر به آن است که انسان نباید در تحصیل روزى حریص باشد و نیز نباید

سست و تنبل شود.

منظور امام علیه السلام از روزى هایى که انسان باید به دنبال آن برود کسب و کارهاى روزانه است; مانند زراعت، صنعت، تجارت و امثال آن و منظور از

روزى هایى که به دنبال انسان مى آید، هرچند انسان به دنبال آن نرود امورى مانند ارث، هدایا و یا تجارت و درآمدهاى غیر منتظره اى است که انسان

به چنگ مى آورد; بنابراین اگر روزى هاى قسم اوّل براى او تنگ شود نباید از لطف خدا مأیوس گردد و در عین تلاش و کوشش بیشتر انتظار

روزى هاى ناخواسته را داشته باشد.

هنگامى که انسان در جهان خلقت، موارد زیادى از نوع دوم را مى بیند، این امید در دل او قوت بیشترى پیدا مى کند. روزى جنین در عالم رحم از طریق

بند ناف متصل به مادر تأمین است و بعد از تولد آنچه را براى حیات خود لازم دارد از سینه مادر مى مکد، قرآن مجید مى گوید: “وَما مِنْ دَابَّة فِى الاَْرْضِ

إِلاّ عَلَى اللهِ رِزْقُها وَیَعْلَمُ مُسْتَقَرَّها وَمُسْتَوْدَعَها کُلٌّ فِى کِتاب مُبین; هیچ جنبده اى در زمین نیست مگر اینکه روزى او بر خداست. و او قرارگاه و محل نقل

و انتقالشان را مى داند; همه اینها در کتاب مبین لوح محفوظ ثبت است”

مخصوصاً اگر انسان با تقوا باشد و از درآمدهاى حرام بپرهیزد، خداوند مژده وسعت رزق را به او داده است وَمَنْ یَتَّقِ اللهَ یَجْعَلْ لَّهُ مَخْرَجاً * وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِب.

از سوى دیگر مشاهده مى کنیم که در جهان خلقت روزى هاى بسیار گران بها و ضرورى براى زندگى انسان به طور فراوان به مقتضاى رحمانیّت خداوند

به همه انسان ها اعم از مؤمن و کافر ارزانى داشته شده همچون نور خورشید، برکات زمین، باران و اکسیژن هوا که زندگى بدون آن غیر ممکن است. اینها

همه روزى هایى هستند که به سراغ انسان مى آیند، هرچند او به سراغش نرود.

قرآن مجید نیز مى فرماید: “وَفِى السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَما تُوعَدُونَ; و روزى شما در آسمان است و نیز آنچه شما وعده داده مى شوید”.

نیز مى فرماید: “وَما أَنْزَلَ اللهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ رِّزْق فَأَحْیا بِهِ الاَْرْضَ بَعْدَ مَوْتِها; از آیات و نشانه هاى خدا رزقى بارانى است که از آسمان براى شما نازل

مى کند و بوسیله آن زمین را بعد از مردنش حیات مى بخشد”.

گرچه این آیه به قراینى موجود در آن، تنها ناظر به دانه هاى حیات بخش باران است; ولى آیه قبل مفهوم گسترده ترى دارد که شامل نور آفتاب که

منبع هرگونه حرکت در روى کره زمین است و هوا که مایه حیات همه موجودات زنده است نیز مى شود.

در تاریخ پیشینیان، گاه داستان ها از حوادثى پرده برمى دارد که مصداق زنده روزى هایى است که به دنبال انسان مى آید بى آنکه او بخواهد. از جمله

داستانى که ابن ابى الحدید در شرح این جمله از عماد الدوله از سلاطین آل بویه نقل مى کند و آن زمانى بود که عماد الدوله وارد شیراز شد و ابن یاقوت

را که بر آن حکومت مى کرد مجبور به فرار نمود. این در حالى بود که وضع مالى عماد الدوله بسیار بد بود. هنگامى که از بیابان مى گذشت یکى از

پاهاى اسب او ناگهان در زمین فرو رفت. ناچار شد از اسب پیاده شود. غلامان به کمک او آمدند و او را نجات دادند. ناگاه دیدند در آنجا نقب وسیعى

است. عماد الدوله دستور داد آن را حفر کنند. ناگهان انبار عظیم و ذخایر پرقیمتى را که مربوط به ابن یاقوت بود در آنجا یافتند. روز دیگرى در همان

شهر استراحت کرده بود و به پشت خوابیده بود همان خانه اى که قبلاً ابن یاقوت در آن ساکن بود. ناگهان مارى را بر فراز سقف مشاهده کرد. به غلامان

گفت بالا بروید و مار را بکشید. مار فرار کرد و در لابه لاى چوب هاى سقف پنهان شد. عماد الدوله دستور داد چوب ها را بشکنید و مار را بیرون بیاورید

و بکشید. هنگامى که چوب ها را شکستند دیدند بیش از پنجاه هزار دینار در آنجا ذخیره و جاسازى شده است. در حادثه دیگرى، نیاز به دوختن لباسى

داشت، گفتند: در اینجا خیاط ماهرى است که پیش از این لباس هاى ابن یاقوت را او مى دوخت و او مردى است باایمان و اهل خیر. تنها اشکال او این

است که کر است و چیزى نمى شنود اما مى تواند سخن بگوید عماد الدوله دستور داد او را احضار کردند; ولى او بسیار متوحش و ترسان بود هنگامى که

نزد عماد الدوله حاضر شد به او گفت: من مى خواهم لباسى این گونه و آن گونه براى من بدوزى. خیاط چون کر بود نفهمید و ذهنش به مسأله دیگرى

منتقل شد، لذا خیاط لرزید و با صدایى لرزان گفت: به خدا سوگند اى مولاى من ابن یاقوت بیش از چهار صندوق در نزد من امانت نداشت اگر دشمنان

من چیزى غیر از این بگویند باور نکن. عمادالدوله تعجب کرد و دستور داد صندوق ها را حاضر کنند. دید تمام آنها مملوّ از طلا و زینت آلات و جواهرات

است که همه تعلق به ابن یاقوت داشته و او به عنوان غنیمت آنها را تصاحب کرد.6

دوم. دومین نصیحت و اندرز پر فایده امام آن است که مى فرماید: “چه زشت است خضوع در برابر دیگران به هنگام نیاز و جفا و خشونت به هنگام

بى نیازى و توانگرى”; مَا أَقْبَحَ الْخُضُوعَ عِنْدَ الْحَاجَةِ، وَالْجَفَاءَ عِنْدَ الْغِنَى.

اشاره به اینکه افراد ضیعف النفس به هنگام نیاز به این و آن چنان ذلیلانه عرض حاجت مى کنند که تمام شخصیت آنها را زیر سؤال مى برد; ولى به

هنگام بى نیازى و توانگرى کسانى را که دست نیاز به آنها دراز مى کنند با خشونت بر مى گردانند. هر دو صفت از نکوهیده ترین رذایل اخلاقى است.

باید به هنگام نیاز، مناعت طبع را حفظ کرد و به هنگام بى نیازى و توانگرى، لطف و محبّت و تواضع را دریغ نداشت.

بعضى از شارحان نهج البلاغه این سخن را ناظر به آنچه در آیه ذیل است مى دانند: حَتّى إِذا کُنْتُمْ فِی الْفُلْکِ وَجَرَیْنَ بِهِمْ بِریح طَیِّبَة وَفَرِحُوا بِها جاءَتْها

ریحٌ عاصِفٌ جاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ کُلِّ مَکان وَظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحیطَ بِهِمْ دَعَوُا اللهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدِّینَ لَئِنْ أَنْجَیْتَنا مِنْ هذِهِ لَنَکُونَنَّ مِنَ الشّاکِرینَ * فَلَمّا أَنْجاهُمْ إِذا

هُمْ یَبْغُونَ فِى الاَْرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ; زمانى که در کشتى قرار مى گیرید و بادهاى موافق کشتى نشینان را به سوى مقصد مى برد و خوشحال مى شوند، ناگهان طوفان شدیدى مىوزد، و امواج از هر سو به سراغ آنها مى آید و گمان مى کنند هلاک خواهند شد. در آن هنگام خدا را از روى خلوص عقیده

مى خوانند که اگر ما را از این گرفتارى نجات دهى حتماً از سپاسگزاران خواهیم بود * اما هنگامى که خدا آنها را رهایى بخشید بار دیگر به ناحق در زمین

ستم مى کنند”.

به این ترتیب جمله هاى بالا را ناظر به رابطه خلق و خالق دانسته اند در حالى که چنین نیست و ظاهر این است که این جمله ها ناظر به رابطه خلق با

خلق است وگرنه خضوع در برابر خالق در هر حال شایسته است.

منظور از خضوع در اینجا تواضع معقول نیست، بلکه تواضع هاى ذلیلانه و توأم با حقارت است و منظور از جفا، خشونت و بى احترامى و بى مهرى و

بى محبتى است.

در حدیث شریف علوى مى خوانیم: “مَا أَحْسَنَ تَوَاضُعَ الاَْغْنِیَاءِ لِلْفُقَرَاءِ طَلَباً لِمَا عِنْدَ اللهِ وَأَحْسَنُ مِنْهُ تیهُ الفُقَرَاءِ عَلَى الاَْغْنِیَاءِ اتِّکَالاً عَلَى اللهِ; چه زیباست

تواضع و فروتنى ثروتمندان در برابر فقرا براى رسیدن به پاداش هاى الهى و از آن بهتر بى اعتنایى و اباى نفس مستمندان در برابر اغنیا به جهت توکل بر

خداست”

یکى از شعرا در این زمینه شعر زیبایى گفته است:

خُلْقانِ لا أرْضاهُما لِفَتى *** تیهُ الْغِنى وَ مَذَلَّة الْفَقْرِ

فَإذا غَنَیْتَ فَلا تَکُنْ بَطِراً *** وَ إذا افْتَقَرْتَ فَتَه عَلَى الدَّهْرِ

دو ویژگى است که من هرگز براى هیچ جوانمردى آنها را نمى پسندم: تکبر اغنیا و اظهار ذلت فقرا.

بنابراین هنگامى که توانگر شدى متکبر و بى اعتنا مباش و هنگامى که فقیر شدى در برابر تمام دنیا بى اعتنا باش.

سوم. “تنها از دنیا آنقدر مال تو خواهد بود که با آن سراى آخرتت را اصلاح کنى”; إِنَّمَا لَکَ مِنْ دُنْیَاکَ، مَا أَصْلَحْتَ بِهِ مَثْوَاکَ

اشاره به اینکه ثروت هاى دنیا مى آید و مى رود و گاه آلاف و الوف از انسان باقى مى ماند و به دست دیگران مى افتد که حسابش در قیامت با اوست و

لذتش در دنیا براى دیگران. هیچ یک از اینها مال حقیقى انسان نیست. تنها آن مقدار که براى اصلاح سراى آخرت از پیش فرستاده است مال حقیقى

اوست.

در حدیثى از کلمات قصار امام علیه السلام مى خوانیم: “لِکُلِّ امْرِئ فِی مَالِهِ شَرِیکَانِ: الْوَارِثُ وَالْحَوَادِثُ; براى هر انسانى در اموالش دو شریک است:

وارث و حوادث حوادثى که اموال او را بر باد مى دهد”.

در حدیث دیگرى، پیغمبر اکرم صلى الله علیه وآله مى فرماید: “یَقُولُ ابْنُ آدَمَ مَالِی مَالِی وَهَلْ لَکَ مِنْ مَالِکَ إِلاَّ مَا أَکَلْتَ فَأَفْنَیْتَ أَوْ لَبِسْتَ فَأَبْلَیْتَ أَوْ

تَصَدَّقْتَ فَأَمْضَیْتَ وَمَا عَدَا ذَلِکَ فَهُوَ مَالُ الْوَارِثِ; انسان مى گوید: مال من مال من کدام مال؟ آیا مال تو چیزى جز آن است که خورده اى و از بین

برده اى یا پوشیده اى و کهنه و فرسوده کرده اى و یا صدقه داده اى و آن را براى سراى آخرت گذارده اى و غیر از آن هرچه هست مال وارث است”.

یعنى مال واقعى انسان تنها دو بخش است: بخشى که آن را مصرف و حدّاقل در دنیا از آن استفاده مى کند و بخش دیگرى که ذخیره آخرت و یوم المعاد

مى سازد، بقیه اموالى خیالى هستند که گاه در حوادث از بین مى روند و اگر باقى بماند نصیب وارث است.

چهارم. حضرت به نکته مهم دیگرى اشاره مى کند که سزاوار است همه روز انسان به یاد آن باشد و آن اینکه مى فرماید: “و اگر قرار است براى چیزى

که از دست رفته ناراحت شوى و بى تابى کنى پس براى هر چیزى که به تو نرسیده نیز ناراحت باش زیرا هر دو یکسان است”; وَإِنْ کُنْتَ جَازِعاً عَلَى مَا

تَفَلَّتَ مِنْ یَدَیْکَ، فَاجْزَعْ عَلَى کُلِّ مَا لَمْ یَصِلْ إِلَیْکَ.

بسیارند افرادى که اگر مال و مقامى که داشتند از دست رفت، ناله و فریاد سر مى دهند روزها و گاه ماه ها و سال ها دریغ و حسرت مى خورند; اما

نسبت به اموال و مقامى که به آنها هرگز نرسیده چنان دیدى را ندارند. در حالى که اگر دقت کنند هر دو شبیه هم است; مقدر بوده مال و مقامى یک یا

چند سال در اختیار من باشد و بعد از آن به حسب اسباب ظاهرى یا ماوراى طبیعى براى من تقدیر نشده بوده است. چه فرق مى کند میان بقا و حدوث;

هرگاه در حدوث مقدر نبوده جزع نمى کنم چرا در بقا نیز چنین نباشد؟ البتّه گاه انسان خیال مى کند که مى بایست بیش از آن مدت در اختیارش بود; ولى

بر حسب عالم اسباب خیال باطلى بوده و تأسف بر آن همانند تأسف کسى است که در خواب مال و مقامى را مى بیند و هنگامى که بیدار مى شود به سبب

از دست رفتنش جزع و فزع مى کند.

پنجم. این توصیه نیز به نکته مهم دیگرى اشاره کرده مى فرماید: “با آنچه در گذشته واقع شده است نسبت به آنچه واقع نشده استدلال کن، زیرا امور

جهان شبیه به یکدیگرند”; اسْتَدِلَّ عَلَى مَا لَمْ یَکُنْ بِمَا قَدْ کَانَ، فَإِنَّ الاُْمُورَ أَشْبَاهٌ.

اشاره به اینکه یک سلسله قوانین کلى بر جهان هستى و بر جوامع انسانى حکومت مى کند که هر زمان مصادیقى از آن روى مى دهد; ولى

همه مشمول آن قوانین کلى هستند، بنابراین انسان مى تواند با مطالعه در حالات پیشینیان و جوامع گذشته و یا حتى با مطالعه در سنین پیشین

عمر خود مسائل مربوط به امروز و فردا را از طریق مقایسه درک کند تا گرفتار خطا و اشتباه و زیان و خسران نشود.

این سخن شبیه چیزى است که امامعلیه السلام در خطبه دیگرى بیان کرده آنجا که مى فرماید: “عِبَادَ اللهِ إِنَّ الدَّهْرَ یَجْرِی بِالْبَاقِینَ کَجَرْیِهِ بِالْمَاضِین;

بندگان خدا! این جهان نسبت به موجودین همان گونه جریان دارد که نسبت به گذشتگان جریان داشت” و این سخنى معروف است که در تعبیر روزانه ما

به عنوان تاریخ تکرار مى شود.

در ذیل همان خطبه چگونگى تکرار تاریخ را تحت شش عنوان بیان کردیم: زوال سریع نعمت ها، ناپایدارى حوادث جهان، بى وفایى بسیارى از مردم

دنیا، غرورها و شکست هاى ناشى از آن، تغییر حالات و روحیّات به گونه اى که گاه نزدیک ترین دوستان انسان خطرناک ترین دشمن او مى شوند و

بالاخره آنچه باقى مانده و مى ماند و مایه یاد نیک مردم جهان است نیکى ها محبّت ها و اخلاص هاست و آنچه مایه نفرین و لعنت و بدنامى ها

مى شود ظلم و ستم ها و بى عدالتى هاست.

آرى! همه این امور، امروز نیز همچون گذشته در حال تکرار است. به همین دلیل افراد باهوش کسانى هستند که هم در زندگى خود و هم در تاریخ

پیشینیان بسیار مطالعه کنند و عبرت گیرند.

ششم. مى فرماید: “از کسانى مباش که پند و اندرز به آنها سودى نمى بخشد مگر آن زمان که در ملامت او اصرار ورزى، چرا که عاقلان با اندرز و آداب

پند مى گیرند ولى چهارپایان جز با زدن اندرز نمى گیرند”; وَلاَ تَکُونَنَّ مِمَّنْ لاَ تَنْفَعُهُ الْعِظَةُ إِلاَّ إِذَا بَالَغْتَ فِی إِیلاَمِهِ، فَإِنَّ الْعَاقِلَ یَتَّعِظُ بِالاْدَابِ، وَالْبَهَائِمَ لاَ

تَتَّعِظُ إِلاَّ بِالضَّرْبِ.

اشاره به اینکه مردم دو گروهند; بعضى هوشیار که با اندک موعظه و اندرز به خطاى خود پى مى برند. اینها انسان هاى واقعى اند; ولى برخى به آسانى

پند نمى پذیرند تا زمانى که از هر سو مورد ملامت و سرزنش و توبیخ و تحقیر قرار گیرند. آنها بسان چهارپایانند که جز با ضربات تازیانه راه صحیح را

پیش نمى گیرند و از چموشى دست بر نمى دارند و آرام نمى شوند.

هفتم. در این توصیه به مسأله مهم دیگرى اشاره مى کند: “هجوم اندوه و غم ها را با نیروى صبر و حسن یقین از خود دور ساز”; اطْرَحْ عَنْکَ وَارِدَاتِ

الْهُمُومِ بِعَزَائِمِ الصَّبْرِ وَحُسْنِ الْیَقِینِ.

اشاره به اینکه زندگى مجموعه اى از تلخ و شیرین هاست و هرزمان از سویى غم و اندوهى به انسان هجوم مى آورد; گاه در مسائل اجتماعى گاه سیاسى

گاه امور مادى و گاه امور خانوادگى. انسان اگر در برابر هجمه اندوه ها زانو بزند به زودى از پاى در مى آید; ولى با دو نیرو مى توان بر آنها غلبه کرد:

نخست قدرت صبر و شکیبایى است که انسان بداند چه صبر کند چه صبر نکند این گونه حوادث که از اختیار او بیرون است، اگر بر اثر سهل انگارى و

ندانم کارى دامن او را گرفته باشد، مسیر خود را طى مى کند. اگر صبر کند در نزد خدا هم سالم است و هم مأجور و اگر شکیبایى را ترک کند باز حوادث

مسیر خود را طى مى کند بى آنکه اجر و پاداشى داشته باشد. دیگر اینکه اگر انسان به نیروى یقین مجهز باشد و به تعبیر قرآن بگوید: “قُلْ لَّنْ یُصیبَنا إِلاّ

ما کَتَبَ اللهُ لَنا; بگو: هیچ حادثه اى براى ما رخ نمى دهد، مگر آنچه خداوند براى ما مقرّر داشته است” به یقین تقدیرات الهى از روى حکمت است چه از

حقیقت آن آگاه باشیم چه نباشیم; در نتیجه با این دو نیرو در برابر واردات هموم ایستادگى مى کند و به خود آرامش مى دهد.

مرحوم مغنیه در شرح نهج البلاغه خود داستانى نقل مى کند که آموزنده است; وى مى گوید: مردى در خود احساس بیمارى کرد. هنگامى که به طبیب

مراجعه نمود به او خبر داد که متأسّفانه گرفتار سرطان خون شده است. آن مرد بیمار با بى اعتنایى از این مسأله گذشت و گفت: براى من چه تفاوت

مى کند با مرگ ناگهانى از دنیا بروم یا با مرگ تدریجى به هر حال باید رفت و سالیان دراز به همین صورت زندگى مى کرد در حالى که اگر صبر و قرار

را از دست داده بود و در بستر بیمارى مى خوابید، قواى خود را از دست مى داد و با مرگ دست به گریبان مى شد و در همان زمان کوتاهى که زنده بود

گویا هر روز مى مرد و زنده مى شد.

لقمان حکیم نیز در اندرزهاى سودمندش به فرزند خود مى گوید: “وَاصْبِرْ عَلَى مَا أَصَابَکَ إِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الاُْمُورِ; در برابر مصائبى که به تو مى رسد

شکیبا باش که این از کارهاى مهم است”.

امام علیه السلام در این بخش از نصایح با عباراتى کوتاه و پرمحتوا توصیه هاى خود را دنبال مى کند.

هشتم. مى فرماید: “کسى که میانه روى را ترک کند از راه حق منحرف مى شود”; مَنْ تَرَکَ الْقَصْدَ جَارَ.

اشاره به اینکه سلامت دین و دنیا همیشه در میانه روى است و هرگونه افراط و تفریط باعث گمراهى و بدبختى و شکست است و صراط مستقیمى که ما

همه روز در نمازهایمان هدایت به سوى آن را از خدا مى خواهیم همین صراط مستقیم اعتدال است.

نهم. “یار و همنشین خوب همچون خویشاوند انسان است”; وَالصَّاحِبُ مُنَاسِبٌ.

اشاره به اینکه پیوندهاى دوستى گاه به قدرى قوى مى شود که جاى پیوندهاى نسبى را مى گیرد; بلکه گاهى از آن قوى تر مى شود. ضرب المثل

معروفى است که مى گویند از کسى پرسیدند: دوست بهتر است یا برادر؟ گفت: برادرى که دوست باشد بهتر است. ضرب المثلى نیز در زبان عرب رایج

است که مى گوید: “اَلصَّدیقُ نَسیبُ الرُّوحِ وَ الاَْخُ نَسیبُ الْبَدَنِ; دوست، هماهنگ و مناسب با روح و برادر، هماهنگ و مناسب با جسم و بدن است”.

از این سخن مى توان چنین نتیجه گرفت که همان حقوقى که براى خویشاوندان در نظر گرفته مى شود باید درباره دوستان خوب در نظر گرفته شود.

دهم. مى فرماید: “دوست آن است که در غیاب انسان، حق دوستى را ادا کند”; وَالصَّدِیقُ مَنْ صَدَقَ غَیْبُهُ.

اشاره به اینکه کسانى که در حضور انسان اظهار محبّت و عشق و علاقه مى کنند، ممکن است نشانه واقعى دوستى آنها نباشد; دوستى واقعى آن گاه

آشکار مى شود که انسان در غیاب دوستش تمام آنچه را در حضور مى گفت و رعایت مى کرد بگوید و رعایت کند.

یازدهم. در این توصیه به نکته مهم دیگرى اشاره کرده و مى فرماید: “هواپرستى شریک و همتاى نابینایى است”; وَالْهَوَى شَرِیکُ الْعَمَى.

زیرا همان گونه که نابینایان اجسامى را که در اطراف آنهاست نمى بینند، هرچند نزدیک و مجاور باشد، هواپرستان نیز از دیدن حقایق آشکار محرومند،

چرا که حجاب هواپرستى سخت ترین و تیره ترین حجاب است و در آفات شناخت، آفتى بدتر از آن یافت نمى شود.

قرآن مجید مى گوید: “أَ فَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَأَضَلَّهُ اللهُ عَلى عِلْم وَخَتَمَ عَلى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلى بَصَرِهِ غِشاوَةً فَمَنْ یَهْدیهِ مِنْ بَعْدِ اللهِ أَ فَلا تَذَکَّرُونَ; آیا دیدى کسى را که معبود خود را هواى نفس خویش قرار داده و خداوند او را با آگاهى بر اینکه شایسته هدایت نیست گمراه ساخته و بر گوش

و قلبش مهر زده و بر چشمش پرده اى قرار داده است؟! با این حال غیر از خدا چه کسى مى تواند او را هدایت کند؟ آیا متذکر نمى شوید؟”.

امام علیه السلام در نامه اى نیز به یکى از اصحابش به این حقیقت تصریح کرده مى فرماید: “فَارْفُضِ الدُّنْیَا فَإِنَّ حُبَّ الدُّنْیَا یُعْمِی وَیُصِمُّ وَیُبْکِمُ وَیُذِلُّ

الرِّقَاب; محبّت دنیا و هواى نفس را رها کن که چشم را کور و گوش را کر و زبان را لال و گردن ها را به زیر مى آورد”.

دوازدهم. مى فرماید: “چه بسا دور افتادگانى که از خویشاوندان نزدیک تر و خویشاوندانى که از هرکس دورترند”; وَرُبَّ بَعِید أَقْرَبُ مِنْ قَرِیب، وَقَرِیب

أَبْعَدُ مِنْ بَعِید.

اشاره به اینکه پیوندهاى نسبى همیشه دلیل بر پیوند دل ها و نزدیکى فکرها نیست; گاه مى شود دور افتادگان به انسان از نزدیکان نزدیک ترند. آنچه مهم است پیوند دل و ارتباط ارواح به یکدیگر است که اگر در نزدیکان پیدا نشد مى توان آن را در دور افتادگان جستجو کرد.

در قرآن کریم نیز مى خوانیم: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْواجِکُمْ وَأَوْلادِکُمْ عَدُوًّا لَّکُمْ فَاحْذَرُوهُمْ.

سیزدهم. “غریب کسى است که دوستى نداشته باشد”; وَالْغَرِیبُ مَنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ حَبِیبٌ.

آرى! آنچه انسان را از غربت بیرون مى آورد محبّت است و کسانى که محروم از محبّت دوستانند تنهاى تنهایند. این غربت از عوامل مختلفى سرچشمه مى گیرد گاه کبر و غرور و خودبرتربینى است که مردم را از انسان مى راند و گاه حسادت ها و گاه بىوفایى ها و عوامل دیگر است.

بنابراین براى اینکه از غربت بیرون آییم راهى جز این نیست که این گونه رذایل را از خود دور سازیم و جاذبه اخلاقى ما دوستان خوبى را فراهم سازد.

چهاردهم. در این توصیه به نکته بااهمیتى اشاره مى فرماید: “آن کس که از حق تجاوز کند در تنگنا قرار مى گیرد”; مَنْ تَعَدَّى الْحَقَّ ضَاقَ مَذْهَبُهُ، زیرا راه حق وسیع و گسترده و صاف و نورانى است; اما طریق باطل سنگلاخ و پر پیچ و خم و تنگ و باریک است. آنها که راه حق را پیش مى گیرند با

سرعت به سوى مقصد مى روند، چرا که عالم هستى در مسیر حق است و آنچه هماهنگ با آن باشد در همان مسیر حرکت مى کند ولى طى کردن راه

باطل همچون شنا بر خلاف جهت آبى است که به سرعت در حرکت است و دائماً شناگر را در تنگنا قرار مى دهد.

افزون بر این، مسیر حق همچون جاده اى است که در جاى جاى آن علایم راهنمایى به چشم مى خورد و رهروان را از وضع راه آگاه مى سازد; ولى مسیر

باطل فاقد همه اینهاست و به همین دلیل به گمراهى مى انجامد.

پانزدهم. این فقره به مطلب معروف و بااهمیتى اشاره کرده و مى فرماید: “و آن کس که به ارزش و قدر خود اکتفا کند موقعیتش پایدارتر خواهد بود”;

وَمَنِ اقْتَصَرَ عَلَى قَدْرِهِ کَانَ أَبْقَى لَهُ.

این جمله شبیه جمله دیگرى است که در غرر الحکم از آن حضرت نقل شده که فرمود: “رَحِمَ اللهُ امْرَءً عَرِفَ قَدْرَهُ وَ لَمْ یَتَعَدَّ طَوْرَهُ; خدا رحمت کند کسى

را که قدر خود را بشناسد و از حد خود تجاوز نکند”.

تجربه نشان داده کسانى که پا را از گلیم خویش فراتر مى نهند مردم را بر ضد خود مى شورانند و مردم نه تنها آن جایگاه نادرست را براى آنان به رسمیت نمى شناسند، بلکه جایگاه سزاوارشان را هم از آنان مى گیرند. دلیل آن روشن است، زیرا مردم این گونه مدعیان نالایق و بلندپروازان بى مقدار و گاه ابله را

افرادى متقلب و دروغگو و خائن مى شناسند و به همین دلیل کمترین ارزشى براى آنها قائل نیستند; ولى افراد صادق و راستگو و قانع به حق خویش را انسان هاى باارزشى مى دانند که همیشه حقشان را ارج مى نهند.

شانزدهم. “مطمئن ترین وسیله اى که مى توانى به آن چنگ زنى آن است که میان تو و خدایت رابطه اى برقرار سازى”; وَأَوْثَقُ سَبَب أَخَذْتَ بِهِ سَبَبٌ

بَیْنَکَ وَبَیْنَ اللهِ سُبْحَانَهُ.

اشاره به اینکه پناه بردن به وسایل مادى و توسل به مخلوق، هرگز قابل اطمینان نیست و به آسانى ممکن است هم آنها شکست بخورند و هم تو که

دست به دامان آنها زده اى. ثابت و جاودانه و پایدار، ذات پاک خداست که هیچ چیز نمى تواند قدرتش را محدود سازد، بنابراین آن کس که تکیه بر ذات پاکش کند تکیه بر جاى مطمئن و غیر قابل زوالى کرده و این همان توحید افعالى است که مى گوید: “لا مُؤَثِّرَ فِى الوُجُودِ إلاّ اللهُ; مؤثر واقعى در عالم

هستى تنها خداست”. قرآن مجید مى گوید: “فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطّاغُوتِ وَیُؤْمِنْ بِاللهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى; بنابراین، کسى که به طاغوت بت و

شیطان، و هر موجود طغیانگر کافر شود و به خدا ایمان آورد، به محکم ترین دستگیره چنگ زده است”.

بعضى گفته اند منظور از وسیله، ایمان و قرآن مجید است ولى روشن است که جمله مفهوم گسترده ترى دارد و تمام وسائلى که انسان را به خدا

نزدیک تر مى کند را در بر مى گیرد.

البتّه این سخن بدین معنا نیست که ما به سراغ عالم اسباب نرویم و نیز بدان معنا نیست که توسل به معصومینعلیهم السلامنداشته باشیم، چرا که اگر ذات

پاک مسبب الاسباب را در پشت عالم اسباب ببینیم و توسل به معصومینعلیهم السلام را به عنوان شفاعت در پیشگاه خدا بشمریم تمام اینها مصادیقى از

رابطه با خدا محسوب مى شود.

هفدهم. “کسى که به کار و حق تو اهمّیّت نمى دهد در واقع دشمن توست”; وَمَنْ لَمْ یُبَالِکَ فَهُوَ عَدُوُّکَ.

البتّه منظور کسانى هستند که به نحوى با انسان ارتباط دارند و شاید دم از دوستى مى زنند; اما هنگامى که پاى دفاع از حق، آبرو و شخصیت به میان

مى آید کاملاً خونسرد و بى تفاوتند. این نشان مى دهد که آنها در اظهار دوستى صادق نیستند و نوعى عداوت مضمر در درون دارند.

بنابراین مجبور نیستیم که این جمله را فقط ناظر به رابطه مردم با زمامداران جامعه بدانیم و بگوییم افرادى از مردم که در پیش آمدهاى سیاسى و

اجتماعى و مانند آن هیچ گونه اظهار هماهنگى با برنامه هاى زمامداران ندارند و بى اعتنا از کنار آن مى گذرند، آنها در واقع مخالف آن نظام و دشمن آن

وادى هستند. به خصوص اینکه حال و هواى این وصیّت نامه مربوط به رابطه خلق با زمامداران نیست، بلکه رابطه مردم با یکدیگر را روشن مى سازد.

هجدهم. حضرت در این توصیه پربار خود مى فرماید: “گاه نومیدى نوعى رسیدن به مقصد است در آنجا که طمع موجب هلاکت مى شود”; قَدْ یَکُونُ الْیَأْسُ إِدْرَاکاً، إِذَا کَانَ الطَّمَعُ هَلاَکاً.

اشاره به اینکه گاه انسان، پیوسته براى رسیدن به مقصدى تلاش و کوشش مى کند و طمع دارد به آن دست یابد در حالى که خدا مى داند شر او در آن

است، لذا او را مأیوس و محروم مى سازد در اینجا گرچه ظاهراً او به هدف نرسیده ولى در واقع هدف که سلامت و حفظ منافع است براى او حاصل شده

است، بنابراین همیشه نباید یأس و نومیدى را شکست و زیان محسوب داشت بلکه در بسیارى از موارد پیروزى و موفقیت است.

نوزدهم. “چنان نیست که هر عیب پنهانى آشکار شود”; لَیْسَ کُلُّ عَوْرَة تَظْهَرُ.

در تفسیر این جمله احتمالاتى است: نخست اینکه اگر افرادى را ظاهراً بى عیب دانستید زیاد به وضع ظاهرى آنها مغرور نشوید، زیرا ممکن است عیوب

پنهانى داشته باشند که بر شما ظاهر نگردیده است، بنابراین احتیاط را در هر حال از دست ندهید. این تفسیر را جمعى از شارحان نهج البلاغه پذیرفته اند.

دیگر اینکه انسان اگر ظاهراً خودش را بى عیب دید نباید مغرور شود، چرا که بسیارى از عیوب است که جز با تأمل و تفکر آشکار نمى شود همان گونه

که در حالات بعضى از بزرگان گفته اند که بعد از مثلا سى سال ناگهان بر اثر پیشامدى به بعضى از عیوب خود واقف شدند.

احتمال سومى نیز در اینجا وجود دارد و آن اینکه اگر عیوبى داشتى و خود را نسبت به دیگران معیوب تر دیدى، نگران نباش و در اصلاح خویش بکوش،

زیرا دیگران هم غالباً عیوبى دارند که در پنهان داشتن آن مى کوشند.

البتّه این تفسیرها با هم تضادى ندارند و ممکن است هر سه در مفهوم جمله جمع باشند، هرچند تفسیر نخست مناسب تر به نظر مى رسد.

بیستم. “و نه هر فرصتى مورد استفاده قرار مى گیرد”; وَلاَ کُلُّ فُرْصَة تُصَابُ.

یعنى اگر فرصتى از دست تو رفت زیاد غمگین نباش، زیرا گاه فرصت چنان غافلگیرانه است که انسان موفق به بهره گیرى از آن نمى شود، هرچند باید

نهایت کوشش را براى استفاده از فرصت ها به خرج داد و اگر مردم مى توانستند از همه فرصت ها بدون فوت وقت استفاده کنند چهره زندگى بشر بسیار

با وضع فعلى متفاوت بود.

این کلام نورانى درس بزرگى به ما مى دهد، زیرا بسیار دیده ایم افرادى یک عمر براى فرصتى که از دست داده اند غصه مى خورند و مى گویند: اگر فلان روز فلان کار را کرده بودیم چنین و چنان مى شد و اى کاش بیدار بودیم و این فرصت را از دست نمى دادیم. آنها به جاى اینکه به آینده بپردازند

دائما اندوه گذشته را مى خورند.

بیست و یکم. امام علیه السلام در این توصیه خود به موضوع مهم دیگرى اشاره کرده و مى فرماید: “گاه مى شود که شخص بینا به خطا مى رود و نابینا

به مقصد مى رسد”; وَرُبَّمَا أَخْطَأَ الْبَصِیرُ قَصْدَهُ، وَأَصَابَ الاَْعْمَى رُشْدَهُ.

اشاره به اینکه در مورد کارهاى افراد آگاه نیز بیندیش و مپندار همیشه آنها بدون ارتکاب خطا راه صواب را مى پویند و نیز درباره کارهاى ناآگاهان

بیندیش و نپندار که همیشه آنها راه خطا را مى پویند. اى بسا بر اثر عواملى به نتیجه مطلوبى برسند که بینایان نرسیده اند.

در روایتى از امام على بن موسى الرضاعلیهما السلام مى خوانیم که از پدرانش از جدش رسول خداصلى الله علیه وآله چنین نقل کرد: “کَلِمَتَانِ غَرِیبَتَانِ

فَاحْتَمِلُوهُمَا کَلِمَةُ حِکْمَة مِنْ سَفِیه فَاقْبَلُوهَا وَکَلِمَةُ سَفَه مِنْ حَکِیم فَاغْفِرُوهَا; دو سخن شگفت آور است: سخن حکمت آمیزى که از سفیهى صادر شود آن

را بپذیرید و سخن سفیهانه اى که از حکیمى و دانایى صادر شود آن را بر او ببخشید”.

در امالى، ذیل این حدیث چنین آمده است: “فَإِنَّهُ لاَ حَکِیمَ إِلاَّ ذُو عَثْرَة وَلاَ سَفِیهَ إِلاَّ ذُو تَجْرِبَةِ; زیرا هیچ دانایى بدون لغزش و هیچ نادانى بدون تجربه

نیست”.

بیست و دوم. “بدى را به تأخیر بیفکن و در آن عجله نکن زیرا هر زمان بخواهى مى توانى انجام دهى”; أَخِّرِ الشَّرَّ فَإِنَّکَ إِذَا شِئْتَ تَعَجَّلْتَهُ.

اشاره به اینکه خوبى احتیاج به مقدماتى دارد که انسان باید براى آن عجله کند در حالى که بدى در هر زمان و در هر شرایط از هر شخصى ساخته است.

این سخن ممکن است به این معنا باشد که در مجازات ها و توبیخ و سرزنش هاى به حق عجله مکن چرا که در هر زمان میسّر است شاید بعدا پشیمان

شوى و راه بازگشت بر تو بسته شده باشد.

این احتمال نیز در تفسیر جمله بالا به جمله مورد بحث وجود دارد که کنایه از ترک هرگونه شر و بدى به ناحق باشد مثل اینکه گاه بعضى از افراد

مى گویند: ما چنان ناراحت شده ایم که مى خواهیم دست به خودکشى بزنیم و ما به آنها مى گوییم خودکشى دیر نمى شود و هر زمان ممکن است. بیا تا

راه اصلاح مشکلات را جستجو کنیم. به یقین مفهوم این سخن آن نیست که بعداً اقدام به خودکشى کن، بلکه کنایه از ترک آن است.

بیست و سوم. “بریدن از جاهل معادلِ پیوند با عاقل است”; وَقَطِیعَةُ الْجَاهِلِ تَعْدِلُ صِلَةَ الْعَاقِلِ.

اشاره به اینکه همان گونه که از ارتباط با عقلا سود مى گیرى از جدایى با جاهلان نیز بهره مند خواهى شد. مطابق این معنا جاهل و عاقل مفهوم قطیعه

و صله است.

این احتمال نیز در تفسیر این جمله وجود دارد که اگر جاهل از تو قطع پیوند کرد هرگز ناراحت مباش، زیرا به منزله این است که عاقلى با تو رابطه برقرار

کند; از زیانش برکنار مى مانى و شر او از تو قطع مى شود. مطابق این تفسیر، جاهل و عاقل جنبه فاعلى دارد.

بیست و چهارم. “کسى که خود را از حوادث زمان ایمن بداند زمانه به او خیانت خواهد کرد و کسى که آن را بزرگ بشمارد او را خوار مى سازد”; مَنْ أَمِنَ

الزَّمَانَ خَانَهُ، وَمَنْ أَعْظَمَهُ أَهَانَهُ.

جمله اوّل اشاره به این است که هیچ یک از نعمت هاى دنیا مورد اعتماد نیست; پیروزى ها، ثروت ها، حسن و جمال، محبوبیت ها و سایر مواهب مادى

در هر لحظه در معرض زوال است. آنها که بر این امور اعتماد کنند ناگهان دنیا به آنها خیانت کرده و یکى را پس از دیگرى از آنها مى گیرد. این درست

به آن مى ماند که انسان در مسیر سیلاب خانه مجللى بنا کند که هر لحظه ممکن است سیلاب عظیمى جارى شود و خانه را در هم بکوبد، بنابراین

منظور از زمان در اینجا دنیا و مواهب مادى دنیاست و منظور از جمله دوم این است که دنیا در نظرش مهم باشد و براى به چنگ آوردن آن تن به هر کارى بدهد. به یقین چنین کسى خوار و بى مقدار و در نظرها موهون خواهد شد.

این احتمال نیز در تفسیر دو جمله بالا هست که منظور از زمان، اهل زمان است; یعنى انسان نباید به همه مردم زمان خود اطمینان کند، چرا که ممکن

است ناگهان از پشت به او خنجر زنند و منظور از بزرگ داشتن زمان، اهل زمان است مخصوصاً طاغوت ها و صاحبان قدرت که اعتماد بر آنها و بزرگ

شمردنشان سبب وهن انسان مى شود، لذا بسیارى از بزرگان و علماى گذشته، نزدیک شدن به طاغوت ها را خطر شمرده و افراد محترم را از قرب

سلطان برحذر داشته اند و اینکه در شرح حال بزرگان پیشین مى بینیم که از فساد زمان خود شکوه داشته اند منظور فساد مردم زمانشان بوده است.28

در اشعار منسوب به حضرت عبدالمطلب مى خوانیم:

یَعِیبُ النَّاسُ کُلُّهُمْ زَمَاناً *** وَمَا لِزَمَانِنَا عَیْبٌ سِوَانَا

نَعِیبُ زَمَانَنَا وَالْعَیْبُ فِینَا *** وَلَوْ نَطَقَ الزَّمَانُ بِنَا هَجَانَا

وَإِنَّ الذِّئْبَ یَتْرُکُ لَحْمَ ذِئْب *** وَیَأْکُلُ بَعْضُنَا بَعْضاً عِیَاناً

“مردم هر کدام زمانى را نکوهش مى کنند در حالى که زمان ما عیبى جز ما ندارد.

ما بر زمان خود عیب مى گیریم در حالى که عیب در خود ماست و اگر زمان زبان بگشاید ما را مسخره خواهد کرد شاهد این سخن اینکه:

گرگ ها گوشت یکدیگر را نمى خورند ولى ما گوشت یکدیگر را آشکارا مى خوریم”.

بیست و پنجم. حضرت در این وصیّت پربارش مى فرماید: “چنین نیست که هر تیراندازى به هدف بزند”; لَیْسَ کُلُّ مَنْ رَمَى أَصَابَ.

اشاره به اینکه نباید انسان توقع داشته باشد همیشه به مقصد برسد و تلاش هایش نتیجه بخش باشد به گونه اى که اگر یک بار به هدف نرسید مأیوس گردد یا کسانى را که مرتکب خطایى شدند و به هدف نرسیدند زیر رگبار ملامت و سرزنش قرار دهد. انسان ها همیشه جایز الخطا هستند. جز معصومین

علیهم السلام.

این سخن براى تسلى خاطر و تقویت اراده در مقابل بعضى از شکست ها و نیز براى طرد نکردن دوستان و مدیران به علت یک یا چند خطاست.

نیز محتمل است منظور آن باشد که هر تیراندازى موفق نمى شود به هدف بزند، بلکه تیراندازان ماهر و لایق از عهده چنین کارى برمى آیند.

جمع هر دو معنا در تفسیر این جمله نیز بعید نیست.

بیست و ششم. این توصیه مبارک خود به مسأله دگرگون شدن اوضاع زمان پرداخته مى فرماید: “هرگاه حاکم تغییر پیدا کند زمانه نیز دگرگون مى شود”;

إِذَا تَغَیَّرَ السُّلْطَانُ تَغَیَّرَ الزَّمَانُ.

اشاره به اینکه اوضاع جامعه بر محور وضع حاکمان مى گردد; نه تنها “اَلنّاسُ عَلى دینِ مُلُوکِهِم” از واقعیّت برخوردار است، غالب حرکات و سکنات مردم بر محور نوع حکومت ها مى چرخد. اگر حاکمان، افرادى آگاه عدالت پیشه و باتقوا باشند، مردم به سوى تقوا و عدالت حرکت مى کنند و اگر افرادى

سودجو، ظالم، بى تقوا و سنگدل باشند، تمام این روحیات در جامعه منعکس مى شود. به همین دلیل پیغمبران بزرگ الهى سعى داشتند قبل از هر چیز

حکومت عادلانه اى برقرار کنند تا اصلاح مردم در سایه آن میسّر شود. آنها که تصور مى کنند سیاست از دیانت جداست سخت در اشتباهند، زیرا ترویج

دیانت بدون اصلاح حکومت امکان پذیر نیست و به همین دلیل پیغمبر اکرم صلى الله علیه وآله در اوّلین فرصت دست به تشکیل حکومت اسلامى زد تا

بتواند با قدرت، راه را براى تبلیغات صحیح و مؤثر اسلامى بگشاید و فرهنگ سازى صحیح را جانشین فرهنگ جاهلیّت کند. مخصوصاً در دنیاى امروز که

رسانه هاى عمومى با تأثیر عمیقى که در افکار مردم دارد و همچنین برنامه هاى مربوط به آموزش و پرورش از سطوح پایین تا سطح عالى در اختیار

حکومت ها یا عناصر وابسته به حکومت است. آیا ممکن است بدون در دست داشتن این امور، جامعه را از فساد رهایى بخشید؟

از آنچه در بالا گفتیم معلوم شد که منظور از تغییر زمان، تغییر مردم جامعه است و منظور از تغییر سلطان، تغییر حالات سلطان است.

پیغمبر اکرم صلى الله علیه وآله مى فرماید: “صِنْفَانِ مِنْ أُمَّتِی إِذَا صَلَحَا صَلَحَتْ أُمَّتِی وَإِذَا فَسَدَا فَسَدَتْ أُمَّتِی قِیلَ یَا رَسُولَ اللهِ وَمَنْ هُمَا قَالَ الْفُقَهَاءُ

وَالاُْمَرَاءُ; دو گروه از امّت من هستند که اگر اصلاح شوند، مردم اصلاح مى شوند و اگر فاسد بشوند مردم فاسد مى گردند: بعضى از حاضران از پیغمبر

اکرمصلى الله علیه وآله پرسیدند: آن دو گروه کدامند؟ فرمود: عالمان و حاکمان”.

در بعضى از تواریخ آمده است که روزى انوشیروان کارگزاران روستاهاى خود را جمع کرد و گوهر گرانبهایى در دست داشت و آن را در دست خود

مى گرداند. به آنها خطاب کرد و گفت: چه چیز بیش از هر چیز به روستاها زیان مى رساند و آن را به نابودى مى کشاند؟ هر کس از شما پاسخ صحیح آن

را بگوید این گوهر گرانبها را در دهانش مى گذارم.

بعضى گفتند: قطع شدن آب و بعضى گفتند: خشکسالى. بعضى دیگر گفتند: غلبه بادهاى مخالف انوشیروان هیچ کدام را نپسندید آن گاه رو به وزیرش

بوذرجمهر کرد و به او گفت: تو پاسخ بگو من تصور مى کنم عقل تو به اندازه عقل همه رعایا یا بیشتر است. بوذرجمهر گفت: عامل ویرانى و فساد

آبادیها تغییر رأى سلطان درباره رعیّت و تصمیم بر ظلم و جور گرفتن اوست.

انوشیروان گفت: آفرین بر این عقل تو… آن گاه گوهر گرانبها را در دهان او قرار داد.

بیست و هفتم. “پیش از سفر ببین که هم سفرت کیست و پیش از انتخاب خانه ببین که همسایه ات کیست”; سَلْ عَنِ الرَّفِیقِ قَبْلَ الطَّرِیقِ، وَعَنِ الْجَارِ

قَبْلَ الدَّارِ.

این سخن امام علیه السلام واقعیتى است که بارها مردم آن را تجربه کرده اند، زیرا به هنگام سفر غالبا پرده ها کنار مى رود و درون اشخاص ظاهر

مى شود; اگر هم سفر انسان آدمى نادرست و بى تقوا یا بخیل و سنگدل یا بدخلق باشد آرامش را به کلى از او سلب مى کند همچنین همسایگان بد سبب

سلب آرامش از انسان حتى در خانه او هستند.

در حدیثى از پیغمبر اکرم صلى الله علیه وآله مى خوانیم: “کانَ إذا سافَرَ یَقُولُ: مَنْ کانَ یُسىءُ إلى جارِهِ فَلا یَصْحَبْنا لاِنّ الْجارَ رَفیقٌ مُلازِمٌ; آن حضرت

هنگامى که مسافرت مى کرد مى فرمود: کسى که به همسایه اش بدى مى کند با ما هم سفر نشود; زیرا همسایه رفیق همیشگى انسان است”.

مرحوم تسترى در شرح نهج البلاغه خود از کتاب تاریخ بغداد چنین نقل مى کند که محمد بن میمون ابى حمزه از معاریف عصر خود همسایه اى داشت

که مى خواست خانه اش را بفروشد. مشترى پرسید: به چند مى فروشى؟ گفت: دو هزار دینار قیمت خانه است و دو هزار دینار ارزش همسایه ابى حمزه

بودن. این سخن به گوش ابو حمزه رسید چهار هزار دینار براى او فرستاد و گفت: این را بگیر و خانه ات را نفروش.

بیست و هشتم. حضرت در آخرین اندرز این بخش از وصیّت نامه پربار مى فرماید: “از گفتن سخنان خنده آور و بى محتوا بپرهیز، هرچند آن را از دیگرى نقل کنى”; إِیَّاکَ أَنْ تَذْکُرَ مِنَ الْکَلاَمِ مَا یَکُونُ مُضْحِکاً، وَإِنْ حَکَیْتَ ذَلِکَ عَنْ غَیْرِکَ.

زیرا این گونه سخنان از یک سو هیبت و ابهت انسان را برباد مى دهد و از سویى دیگر غالباً همراه با غیبت یا استهزاى فرد آبرومندى است، بنابراین هم

مایه نقص انسان در دنیا و هم در آخرت است. خواه این سخن از خودش باشد یا به نقل از دیگرى. چه تفاوت مى کند که غیبت یا سخریه ابداع خود انسان باشد یا حکایت از دیگرى.

البتّه این سخن به آن معنا نیست که انسان از شوخى و مزاح مشروع بپرهیزد و خشک و عبوس در مجالس بنشیند، زیرا مى دانیم شخص پیغمبر اکرم

صلى الله علیه وآله و ائمه اهل بیت علیهم السلام و بزرگان علما این گونه شوخى و مزاح مشروع را داشته اند. حتى توصیه شده در سفرها براى از بین بردن فشار مشکلات سفر مزاح بیشتر کنید. مرحوم علاّمه بحر العلوم در اشعار فقهى خود مى گوید:

وَ اَکْثِرِ الْمِزاحَ فِى السَّفَرِ إذا *** لَمْ یَسْخَطِ الرَّبَ وَ لَمْ یَجْلِبْ أذىً

“در سفرها مزاح بیشتر کن مشروط بر اینکه موجب خشم خدا و آزار شنوندگان نباشد”.

این سخن برگرفته از حدیث پیغمبر اکرمصلى الله علیه وآله است که فرمود: “وَأَمَّا الَّتِی فِی السَّفَرِ فَبَذْلُ الزَّادِ وَحُسْنُ الْخُلُقِ وَالْمِزَاحُ فِی غَیْرِ الْمَعَاصِی;

مروت در سفر آن است که انسان از زاد و توشه خود به دیگران ببخشد و حسن خلق داشته باشد و مزاح خالى از معصیت کند”.

کوتاه سخن اینکه این امور در حد اعتدالش نیکوست و اگر از حد اعتدال بگذرد یا موجب وهن شخصیت انسان مى شود و مردم همچون دلقکى به او

نگاه مى کنند و یا اینکه وارد گناهانى مى شود که خشم خدا را مى طلبد.

باید انصاف داد که این نصایح بیست و هشت گانه که در عباراتى کوتاه و پرمعنا ایراد شده بود و هرکدام درس مهمى درباره زندگى مادى یا معنوى انسان

دربر داشت، از باارزش ترین اندرزهاست که سزاوار است با آب طلا نوشته شود و در برابر دیدگان همگان قرار گیرد. سلام و درود بر روان پاکت و سخنان پرمحتوایت اى امیر مؤمنان.

nt> Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

ِکَالاً عَلَى مَا بَیْنَکَ وَبَیْنَهُ، فَإِنَّهُ لَیْسَ لَکَ بِأَخ مَنْ أَضَعْتَ حَقَّهُ. وَلاَ یَکُنْ أَهْلُکَ أَشْقَى الْخَلْقِ بِکَ، وَلاَ تَرْغَبَنَّ فِیمَنْ زَهِدَ عَنْکَ، وَلاَ یَکُونَنَّ أَخُوکَ أَقْوَى عَلَى قَطِیعَتِکَ مِنْکَ عَلَى صِلَتِهِ، وَلاَ تَکُونَنَّ عَلَى الاِْسَاءَةِ أَقْوَى مِنْکَ عَلَى الاِْحْسَانِ. وَلاَ یَکْبُرَنَّ عَلَیْکَ ظُلْمُ مَنْ ظَلَمَکَ، فَإِنَّهُ یَسْعَى فِی مَضَرَّتِهِ وَنَفْعِکَ، وَلَیْسَ جَزَاءُ مَنْ سَرَّکَ أَنْ تَسُوءَهُ.

هیچ گاه به اعتماد رفاقت و یگانگى که میان تو و برادرت برقرار است حق او را ضایع مکن; زیرا آن کس که حقش را ضایع کنى برادر تو نخواهد بود. نباید خاندان تو بدبخت ترین و ناراحت ترین افراد در برابر تو باشند. به کسى که به تو علاقه ندارد و بى اعتنایى یا تحقیر مى کند اظهار علاقه مکن و نباید برادرت در قطع پیوندِ برادرى، نیرومندتر از تو در برقرارى پیوند باشد و نه در بدى کردن قوى تر از تو در نیکى نمودن و هرگز نباید ظلم و ستمِ کسى که بر تو ستم روا مى دارد بر تو گران آید، زیرا او در واقع سعى در زیان خود و سود تو دارد بار گناه خود را سنگین مى کند و ثواب و پاداش تو را افزون مى سازد و البتّه پاداش کسى که تو را خوشحال مى کند این نیست که به او بدى کنى.

شرح و تفسیر بخش بیست و ششم

حق دوست را ضایع مکن

امامعلیه السلامدر این بخش از وصیّتنامه پربارش همانند بخش سابق، طى شش نکته نصایحى پرمعنا در قالب عبارات کوتاهى براى فرزند دلبندش بیان مىکند. نخستمىفرماید:”هیچگاه به اعتماد رفاقت و یگانگى که بین تو و برادرت است حق او را ضایع مکن زیرا آن کس که حقش را ضایع کنى برادر تو نخواهد بود”; وَلاَ تُضِیعَنَّ حَقَّ أَخِیکَ اتِّکَالاً عَلَى مَا بَیْنَکَ بَیْنَهُ، فَإِنَّهُ لَیْسَ لَکَ بِأَخ مَنْ أَضَعْتَ حَقَّهُ.

اشاره به اینکه همیشه برادران از یکدیگر انتظار دارند که به حقوقشان احترام گذارده شود. اگر خلاف آن را ببینند پایههاى اخوت متزلزل مىگردد; ولى معالاسف افرادى هستند که بر خلاف این فکر مىکنند و گمان دارند اگر حق برادر و دوستان و نزدیکان را نادیده بگیرند مهم نیست و قابل گذشت است. در حالى که این اشتباه بزرگى است، زیرا اینگونه بىمهرىها اگر فوراً اثر نگذارد تدریجاً همچون موریانه پایههاى محکم اخوت را مىخورد و سست مىکند.

این سخن به آن مىماند که شخصى طلبکاران زیادى دارد و تمام سعى او بر این است که دیگران را راضى کند و از مطالبات دوستانش غافل مىشود و معتقد است بىاعتنایى به حق آنان مانعى ندارد.

در دومین توصیه مىافزاید: “نباید خاندان تو بدبختترین و ناراحتترین افراد نسبت به تو باشند”; وَلاَ یَکُنْ أَهْلُکَ أَشْقَى الْخَلْقِ بِکَ.

اشاره به اینکه نباید با آنها چنان بد رفتارى کنى که با تو مخالف شوند آن چنان که تمناى مرگ تو و زوال نعمت تو را داشته باشند.

در تفسیر این جمله این احتمال نیز وجود دارد که نباید همه توجّه خود را به دوستان و افراد مورد علاقه خویش داشته باشى و از خانوادهات غافل شوى و آنها در درد و رنج و بدبختى زندگى کنند.

کم نیستند کسانى که بیشترین وقت خود را با دوستان و یاران مىگذرانند و عیش و نوشهایشان با آنهاست و کمکها و محبّتهایشان متوجه آنان; ولى خانوادههاى آنها در محرومیت شدید از نظر زندگى یا از نظر محبّت و صفا و صمیمیت زندگى مىکنند.

در حدیثى از امام ابوالحسن على بن موسى الرضاعلیهما السلاممىخوانیم: “یَنْبَغِی لِلرَّجُلِ أَنْ یُوَسِّعَ عَلَى عِیَالِهِ کَیْلاَ یَتَمَنَّوْا مَوْتَه; سزاوار است هرگاه انسان نعمتى پیدا کرد خانواده خود را در رفاه قرار دهد مبادا تضییق بر آنان سبب شود کهآرزوى مرگ او را کنند”. سپس امامعلیه السلامدر ذیل روایت فرمود: “کسى بود که امامعلیه السلامنعمتى به او داد و او آن نعمت را از خانواده خود دریغ داشت خدا آن نعمت را از او گرفت و به دیگرى داد”.

در سومین توصیه مىافزاید: “به کسى که به تو علاقه ندارد و بىاعتنایى یا تحقیر مىکند اظهار علاقه مکن”; وَلاَ تَرْغَبَنَّ فِیمَنْ زَهِدَعَنْکَ.

زیرا چنین علاقهاى باعث ذلت و خوارى انسان مىشود. درست است که طبق دستورات گذشته انسان باید با کسى که از او قطع رابطه کرده پیوند برقرار سازد; ولى این در جایى است که طرف مقابل جواب مثبت دهد; اما اگر او بىاعتنایى و تحقیر مىکند نباید تن به ذلت داد و به سراغش رفت، بلکه باید عطایش را به لقایش بخشید. مطابق ضرب المثل معروف، انسان باید براى کسى بمیرد که او برایش تب مىکند.

در چهارمین توصیه مىفرماید: “و نباید برادرت در قطع پیوندِ برادرى نیرومندتر از تو در برقرارى پیوند باشد و نه در بدى کردن قوىتر از تو در نیکى نمودن”;وَلاَ یَکُونَنَّ أَخُوکَ أَقْوَى عَلَى قَطِیعَتِکَ مِنْکَ عَلَى صِلَتِهِ، وَلاَ تَکُونَنَّ عَلَى الاِْسَاءَةِ أَقْوَى مِنْکَ عَلَى الاِْحْسَانِ.

اشاره بر اینکه هرقدر او در قطع پیوند مىکوشد، تو بیش از وى اصرار بر پیوند داشته باش و هرچه او در بدى تلاش مىکند، تو بیشتر در نیکى تلاش کن.

البتّه این در مورد کسانى است که نیکىها و محبّتها در آنان تأثیر مثبت مىگذارد، بنابراین منافاتى با جمله قبل ندارد.

در پنجمین توصیه مىفرماید: “و هرگز نباید ظلم و ستمِ کسى که بر تو ستم روا مىدارد بر تو گران آید، زیرا او در واقع سعى در زیان خود و سود تو دارد بار گناه خود را سنگین مىکند و ثواب و پاداش تو را افزون مىسازد”; وَلاَ یَکْبُرَنَّ عَلَیْکَ ظُلْمُ مَنْ ظَلَمَکَ، فَإِنَّهُ یَسْعَى فِی مَضَرَّتِهِ وَنَفْعِکَ.

اشاره به اینکه انسان نباید در برابر ستمهایى که به او مىشود زیاد ناراحت و مأیوس گردد و امید به زندگى را از دست دهد و باید این سخن مایه تسلى خاطر او باشد که ظالم تیشه به ریشه خود مىزند و بار گناهان مظلوم را نیز بر دوش مىکشد. در واقع زیان ظلم نخست دامن او را مىگیرد و با دست خود بار مظلوم را سبک مىکند.

این سخن شبیه روایتى است که در باب غیبت وارد شده است که یکى از بزرگان شنید کسى درباره او غیبت کرده است هدیهاى براى او فرستاد. او تعجب کرد. آن مرد بزرگ فرمود: شنیدم حسناتت را به نامه اعمالم منتقل کردى و سیئاتم را پذیرفتى من هم در برابر این خدمت خواستم تشکرى کرده باشم.

این سخن بدان معنا نیست که انسان در مقابل ظالمان سکوت کند، زیرا مىدانیم شعار اسلام این است: “لا تَظْلِمُونَ وَلا تُظْلَمُونَ; نه ستم مىکنید و نه بر شما ستم مىشود”و مىدانیم امام علىعلیه السلامدر وصیّتنامه خود که در بستر شهادت بود به فرزندان خود تأکید کرد: “کُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَلِلْمَظْلُومِ عَوْناً; دشمن ظالم و کمککار مظلوم باشید”.4 بلکه منظور این است، هنگامى که ستمى بر انسان وارد مىشود و او توانى براى برطرف کردن ظلم ندارد گرفتار یأس و ناامیدى و بدبینى نشود و زبان به نفرین و آه و ناله نگشاید. شاهد این سخن حدیث معروفى است که از پیغمبر اکرم نقل شده زمانى که شنید گردنبند عایشه را سارقى برده است و عایشه پیوسته به سارق نفرین مىکند. پیامبرصلى الله علیه وآلهفرمود: “لاتَمْسَحى عَنْهُ بِدُعائِکَ; عذاب او را با نفرینهاى خود از میان نبر”یعنى خویشتندار باش و بدان او به خود ستم کرده و خداوند در برابر صبر و تحمل به تو پاداش خواهد داد.

در اینجا نکته باریکى است که باید به آن توجّه داشت و آن اینکه ظالم مثلا سارقهم خسارت مالى بر مظلوم وارد مىکند و هم او را گرفتار آزار روحى مىسازد و خدا به هر دو علت او را مجازات خواهد کرد; ولى اگر مظلوم با نفرینهاى مکرر تشفىِ قلب و آسودگى خاطر پیدا کند طبعا عذاب ظالم کمتر مىشود.

از آنچه گفتیم روشن مىشود آنچه بعضى از شارحان مانند ابن ابىالحدید تمایل بدان پیدا کردهاند که خاموش نشستن در برابر ظلم ظالم قاعدهاى کلى است، اشتباه بزرگى است; بلکه باید گفت این یک استثنا و مربوط به موارد خاص است و اصل کلى در اسلام نه ظلم کردن و نه تن به ظلم دادن است.

سرانجام امامعلیه السلامدر ششمین توصیه این بخش از وصیّتنامه مىفرماید: “وپاداش کسى که تو را خوشحال مىکند این نیست که به او بدى کنى”; وَلَیْسَ جَزَاءُ مَنْ سَرَّکَ أَنْ تَسُوءَهُ.

مبارک باد روز میلاد دختر گرامی پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله، فاطمه زهراسلام الله علیها، سیده نسوان عالمیان و سلاله پاکش حضرت روح الله رضوان الله علیه گرامی باد این ایام خجسته بر همه بانوان مسلمان و بر همه پیروان مکتب گرانقدرش؛ همه آنان که در صدف عفاف و حیا مروارید وجود را پروراندند و قدم به وادی عشق زهراسلام الله علیها نهادند. مبارک باد این میلاد فرخنده، بر همه آنان که پرورش اسلامی را در روح فرزندانشان جاری ساختند و مُهر رستگاری بر قلبهایشان زدند.

nt> Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

�َارَبَةِ، وَعِنْدَ جُمُودِهِ عَلَى الْبَذْلِ، وَعِنْدَ تَبَاعُدِهِ عَلَى الدُّنُوِّ، وَعِنْدَ شِدَّتِهِ عَلَى اللِّینِ، وَعِنْدَ جُرْمِهِ عَلَى الْعُذْرِ، حَتَّى کَأَنَّکَ لَهُ عَبْدٌ، وَکَأَنَّهُ ذُو نِعْمَة عَلَیْکَ وَإِیَّاکَ أَنْ تَضَعَ ذَلِکَ فِی غَیْرِ مَوْضِعِهِ، أَوْ أَنْ تَفْعَلَهُ بِغَیْرِ أَهْلِهِ. لاَ تَتَّخِذَنَّ عَدُوَّ صَدِیقِکَ صَدِیقاً فَتُعَادِیَ صَدِیقَکَ، وَامْحَضْ أَخَاکَ النَّصِیحَةَ، حَسَنَةً کَانَتْ أَوْ قَبِیحَةً، وَتَجَرَّعِ الْغَیْظَ فَإِنِّی لَمْ أَرَ جُرْعَةً أَحْلَى مِنْهَا عَاقِبَةً، وَلاَ أَلَذَّ مَغَبَّةً. وَلِنْ لِمَنْ غَالَظَکَ، فَإِنَّهُ یُوشِکُ أَنْ یَلِینَ لَکَ، وَخُذْ عَلَى عَدُوِّکَ بِالْفَضْلِ فَإِنَّهُ أَحْلَى الظَّفَرَیْنِ. وَإِنْ أَرَدْتَ قَطِیعَةَ أَخِیکَ فَاسْتَبْقِ لَهُ مِنْ نَفْسِکَ بَقِیَّةً یَرْجِعُ إِلَیْهَا إِنْ بَدَا لَهُ ذَلِکَ یَوْماً مَا. وَمَنْ ظَنَّ بِکَ خَیْراً فَصَدِّقْ ظَنَّهُ.

ترجمه بخش بیست و پنجم

فرزندم! در مقابل برادر دینى خود این امور را بر خود تحمیل کن: به هنگام قطع رابطه از ناحیه او، تو پیوند برقرار نما و در زمان قهر و دوریش به او نزدیک شو، در برابر بخلش، بذل و بخشش و به وقت دورى کردنش نزدیکى اختیار کن، به هنگام سخت گیریش نرمش و به هنگام جرم، عذرش را بپذیر، آن گونه که گویا تو بنده او هستى و او صاحب نعمت توست; اما بر حذر باش از اینکه این کار را در غیر محلش قرار دهى یا درباره کسى که اهلیّت ندارد به کار بندى. هرگز دشمن دوست خود را به دوستى مگیر که با این کار به دشمنى با دوست خود برخاسته اى. نصیحت خالصانه خود را براى برادرت مهیا ساز، خواه این نصیحت براى او زیبا و خوشایند باشد یا زشت و ناراحت کننده.
خشم خود را جرعه جرعه فرو بر که من جرعه اى شیرین تر و خوش عاقبت تر و لذت بخش تر از آن ندیدم. با کسى که نسبت به تو با خشونت رفتار مى کند نرمى کن که امید مى رود به زودى در برابر تو نرم شود. با دشمن خود با فضل و کرم رفتار کن که در این صورت از میان دو پیروزى پیروزى از طریق خشونت و پیروزى از طریق محبّت شیرین ترین را برگزیده اى. اگر خواستى پیوند برادرى و رفاقت را قطع کنى جایى براى آشتى بگذار که اگر روزى خواست باز گردد بتواند. کسى که درباره تو گمان نیکى ببرد با عمل خود گمانش را تصدیق کن

شرح و تفسیر بخش بیست و پنجم

در برابر بدى ها نیکى کن!

امام علیه السلام در این بخش از وصیّت نامه وظیفه انسان را در برابر دوستانش ضمن چند توصیه بیان مى فرماید; نخست مى گوید: “در برابر برادر دینى خود این امور را بر خویش تحمیل کن: به هنگام قطع رابطه از ناحیه او، تو پیوند برقرار نما و در زمان قهر و دوریش به او نزدیک شو، در برابر بخلش، بذل و بخشش و به وقت دورى کردنش نزدیکى اختیار کن، به هنگام سخت گیریش نرمش و به هنگام جرم عذرش را بپذیر آن گونه که گویا تو بنده او هستى و او صاحب نعمت توست”; احْمِلْ نَفْسَکَ مِنْ أَخِیکَ عِنْدَ صَرْمِهِ عَلَى الصِّلَةِ، وَعِنْدَ صُدُودِهِ عَلَى اللَّطَفِ وَالْمُقَارَبَةِ، وَعِنْدَ جُمُودِهِ4 عَلَى الْبَذْلِ، وَعِنْدَ تَبَاعُدِهِ عَلَى الدُّنُوِّ، وَعِنْدَ شِدَّتِهِ عَلَى اللِّینِ، وَعِنْدَ جُرْمِهِ عَلَى الْعُذْرِ، حَتَّى کَأَنَّکَ لَهُ عَبْدٌ، وَکَأَنَّهُ ذُو نِعْمَة عَلَیْکَ.

امام علیه السلام در این توصیه، فرزند خود را از مقابله به مثل در برابر خشونت و بى محبتى دوستان، بر حذر مى دارد و در ضمن شش جمله مقابله به ضد را در این گونه موارد توصیه مى کند، چرا که مقابله به مثل پایه و اساس دوستى را به خطر مى افکند و انسان دوستان خود را از دست مى دهد; ولى اگر در برابر بى مهرى مهر ورزد و در برابر بدى ها نیکى کند، به زودى دوستش به اشتباه خود پى مى برد و شرمنده مى شود و در مقام جبران بر مى آید و پایه هاى دوستى محکم تر از پیش مى شود.

عبارات امام علیه السلام در اینجا در واقع شرح چیزى است که در قرآن کریم آمده است: “ادْفَعْ بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِى بَیْنَکَ وَبَیْنَهُ عَداوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِىٌّ حَمیمٌ * وَما یُلَقّاها إِلاَّ الَّذِینَ صَبَرُوا وَما یُلَقّاها إِلاّ ذُو حَظّ عَظیم; بدى را با نیکى دفع کن ناگاه خواهى دید همان کس که میان تو و او دشمنى است، گویى دوستى گرم و صمیمى است اما جز کسانى که داراى صبر و استقامتند به این مقام نمى رسند و جز کسانى که بهره عظیمى از ایمان و تقوا دارند به آن نائل نمى شوند”.

گرچه این آیه در مورد دشمنان است، ولى به طور مسلّم درباره دوستان نیز صادق خواهد بود. سیره پیغمبر اکرم صلى الله علیه وآله و ائمه هُدى علیهم السلام و علماى بزرگ نیز همین معنا را نشان مى دهد که جز در موارد استثنایى در برابر بدى هاى دوستان و دشمنان، به مقابله به مثل بر نمى خواستند.

از آنجا که بعضى از افراد پست و کوته فکر ممکن است از این گونه رفتار سوء استفاده کنند، امام علیه السلام این گروه را استثنا کرده مى فرماید: “اما بر حذر باش از اینکه این کار را در غیر محلش قرار دهى یا درباره کسى که اهلیت ندارد به کار بندى”; وَإِیَّاکَ أَنْ تَضَعَ ذَلِکَ فِی غَیْرِ مَوْضِعِهِ، أَوْ أَنْ تَفْعَلَهُ بِغَیْرِ أَهْلِهِ.

تفاوت جمله “وَإِیَّاکَ أَنْ تَضَعَ …” و جمله “أَوْ أَنْ تَفْعَلَهُ …” در این است که جمله دوم به افراد نااهل و لجوج و کینه توز اشاره دارد که نیکى در برابر بدى آنها سبب جرأت و جسارتشان مى شود و مانند “ترحم بر پلنگ تیز دندان” است; ولى جمله اوّل ناظر به کسانى است که چنین حالتى ندارند; اما نیکى هاى مکرر در برابر بى مهرى هاى آنها چه بسا سبب اشتباهشان مى شود و خیال مى کنند کار خوبى انجام داده اند.

تعبیر به “احْمِلْ” در آغاز این توصیه اشاره به این است که خوبى کردن در برابر بدى گرچه براى انسان مشکل است; ولى باید آن را بر خود تحمیل کرد.

حضرت در دومین توصیه مى فرماید: “هرگز دشمن دوست خود را به دوستى مگیر که با این کار به دشمنى با دوست خود برخاسته اى”; لاَ تَتَّخِذَنَّ عَدُوَّ صَدِیقِکَ صَدِیقاً فَتُعَادِیَ صَدِیقَکَ.

این عملى منافقانه است که انسان هم با دوستش دوستى کند و هم با دشمن دوستش; این روش کسانى است که دوستى صادقانه ندارند و هدفشان این است که از هر کسى بهره بگیرند و در این راه از کارهاى ضد و نقیض نیز پروا ندارند.

البتّه این در جایى است که دشمنى دشمن ظالمانه باشد نه آنجا که دوست ما کار خلافى کرده و کار خلافش سبب دشمنى افرادى شده است.

نیز این سخن در جایى است که هدف از طرح دوستى با دشمنِ دوست اصلاح میان آنها نبوده باشد که اگر این کار به منظور اصلاح ذات البین باشد نه تنها زشت و ناپسند نیست، بلکه کارى بسیار شایسته است.

شایان توجّه است که اندرز امام علیه السلام در اینجا تنها درباره اشخاص صادق نیست، بلکه درباره گروه ها و ملت ها و دولت ها نیز صادق است، هرچند در دنیاى امروز بسیارند دولت هایى که با طرفین دعوا طرح دوستى مى ریزند بى آنکه قصد صلح و سازشى داشته باشند، بلکه هدفشان این است که از هر دو براى تأمین منافع شخصى خود استفاده کنند. هم با ما دوستند و هم با دشمنان ما و جالب اینکه آن را پنهان نمى دارند; آشکارا با ما طرح دوستى عمیق مى ریزند و آشکارا با دشمنان ما نرد عشق مى بازند.

شخصى به امیر مؤمنان على علیه السلام عرض کرد: من هم تو را دوست دارم و هم فلان شخص را ـ و نام بعضى از دشمنان امام علیه السلام را برد ـ در بعضى از روایات آمده که نام معاویه را برد امام علیه السلام فرمود: تو الان یک چشمى هستى یا به کلى نابینا شو و دشمنانم را دوست بدار و یا کاملاً بینا باش و مرا دوست دار.

در حدیث دیگرى از امام صادق علیه السلام مى خوانیم: کسى خدمتش عرض کرد: فلان کس شما را دوست مى دارد; ولى در بیزارى از دشمنانتان ضعیف است فرمود: “هَیْهَاتَ کَذَبَ مَنِ ادَّعَى مَحَبَّتَنَا وَلَمْ یَتَبَرَّأْ مِنْ عَدُوِّنَا; هیهات دروغ مى گوید کسى که ادعاى محبّت ما مى کند و از دشمنان ما بیزارى نمى جوید”

قرآن کریم خطاب به پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله مى فرماید: “لا تَجِدُ قَوْماً یُؤْمِنُونَ بِاللهِ وَالْیَوْمِ الاْخِرِ یُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ کانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشیرَتَهُم; هیچ قومى را که ایمان به خدا و روز رستاخیز دارند نمى یابى که با دشمنان خدا و پیامبرش دوستى کنند، هرچند فرزند پدران، یا پسران یا برادران یا خویشاوندانشان باشند”.

سپس در سومین توصیه در این بخش از وصیّت نامه مى فرماید: “نصیحت خالصانه خود را براى برادرت مهیا ساز خواه این نصیحت زیبا و خوشایند باشد یا زشت و ناراحت کننده”; وَامْحَضْ أَخَاکَ النَّصِیحَةَ، حَسَنَةً کَانَتْ أَوْ قَبِیحَةً.

اشاره به اینکه بسیار مى شود که دوستان انسان از نصایحى که ممکن است سبب آزردگى خاطر ما شود پرهیز مى کنند و حقایق را کتمان مى نمایند. آنها در واقع نصیحت کننده با اخلاص نیستند، زیرا اگر مشکل کسى را به او بگویند و موقتاً ناراحت شود; ولى او را از خطر و ضرر یا از گناهى رهایى بخشند بسیار بهتر از آن است که لب فرو بندند و او را در دام مشکلات و خطرات رها سازند.

متأسّفانه بسیارند کسانى که روى همین گونه ملاحظات از اندرزهاى به موقع صرف نظر مى کنند و خدا را از خود ناراضى و به خلق خدا خیانت مى نمایند.

جالب اینکه در حدیثى از امام صادق علیه السلام مى خوانیم: “أَحَبُّ إِخْوَانِی إِلَیَّ مَنْ أَهْدَى إِلَیَّ عُیُوبِی; محبوب ترین دوستان من آنها هستند که عیوب مرا به من هدیه مى کنند”.

یعنى انسان عاقل نه تنها نباید از بیان عیوب خود بر زبان دیگران ناراحت شود، بلکه آنها را به گفتن این عیوب تشویق کند.

در حدیث پرمعناى دیگرى از امام باقرعلیه السلام چنین نقل شده است که به یکى از دوستانش فرمود: “اتَّبِعْ مَنْ یُبْکِیکَ وَهُوَ لَکَ نَاصِحٌ وَلاَ تَتَّبِعْ مَنْ یُضْحِکُکَ وَهُوَ لَکَ غَاشٌّ; از کسى پیروى کن که تو را مى گریاند; اما خالصانه سخن مى گوید و از آن کس بپرهیز که تو را مى خنداند اما ناخالصانه حرف مى زند و زشتى هایت را در نظرت زیبا نشان مى دهد”.

امام علیه السلام در چهارمین توصیه اش مى فرماید: “خشم خود را جرعه جرعه فرو بر که من جرعه اى شیرین تر و خوش عاقبت تر و لذت بخش تر از آن ندیدم”; وَتَجَرَّعِ الْغَیْظَ فَإِنِّی لَمْ أَرَ جُرْعَةً أَحْلَى مِنْهَا عَاقِبَةً وَلاَ أَلَذَّ مَغَبَّةً

امام علیه السلام در اینجا خشم را به داروى تلخى تشبیه مى کند که نوشیدنش سخت و طاقت فرساست و به همین دلیل انسان ناچار است آن را کم کم و به صورت جرعه جرعه بنوشد; ولى دارویى بسیار شفابخش است و عاقبتش شیرین و لذیذ، زیرا انسان را از شرمسارى و ندامت و پشیمانى و زیان هاى بسیار که غالباً به هنگام خشم در صورت عدم خویشتن دارى دامان انسان را مى گیرد، نجات مى دهد.

در کافى از امام باقرعلیه السلام نقل شده است که فرمود: پدرم به من چنین نصیحت کرد: “یَا بُنَیَّ مَا مِنْ شَیْء أَقَرَّ لِعَیْنِ أَبِیکَ مِنْ جُرْعَةِ غَیْظ عَاقِبَتُهَا صَبْرٌ وَمَا مِنْ شَیْء یَسُرُّنِی أَنَّ لِی بِذُلِّ نَفْسِی حُمْرَ النَّعَمِ; فرزندم چیزى همچون صبر در هنگام خشم مایه روشنى چشم من نخواهد بود و من دوست ندارم نفس خویش را به هنگام غضب ذلیل سازم هرچند ثروت هاى عظیمى در برابر آن به دست آورم”.

در حدیثى نیز از امام صادق علیه السلام مى خوانیم: “مَنْ کَظَمَ غَیْظاً وَلَوْ شَاءَ أَنْ یُمْضِیَهُ أَمْضَاهُ أَمْلاََ اللهُ قَلْبَهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ رِضَاهُ; کسى که خشم خود را فرو برد در آنجا که مى تواند بر طبق آن عمل کند ولى خوددارى نماید خداوند روز قیامت قلبش را از خوشنودى خود پر مى کند”.

در پنجمین توصیه مى افزاید: “با کسى که با تو به خشونت رفتار مى کند نرمى کن که امید مى رود به زودى در برابر تو نرم شود”; وَلِنْ لِمَنْ غَالَظَکَ فَإِنَّهُ یُوشِکُ أَنْ یَلِینَ لَکَ.

بسیارند کسانى که در هنگام خشونت راه خشونت را پیش مى گیرند و خشونت ها به صورت تصاعدى پیش مى رود و گاه به جاهاى خطرناک مى رسد; ولى اگر انسان بر نفس خویش مسلط باشد و با اراده و تصمیم خود را در برابر خشونت ها کنترل کند و به جاى خشونت، راه نرمش را پیش گیرد، نه تنها خشونت ها پایان مى گیرد، بلکه جاى خود را به دوستى و محبّت و نرمش مى دهد همان گونه که قرآن مجید بر این معنا تأکید مى نهد و نیکى را در برابر بدى توصیه مى کند و نیکى را سبب جلب دوستى مى داند.

حضرت در ششمین توصیه مى فرماید: “با دشمن خود با فضل و کرم رفتار کن که در این صورت از میان دو پیروزى پیروزى از طریق خشونت و پیروزى از طریق محبّت شیرین ترین را برگزیده اى”; وَخُذْ عَلَى عَدُوِّکَ بِالْفَضْلِ فَإِنَّهُ أَحْلَى الظَّفَرَیْنِ.

این جمله در واقع تاکیدى است بر آنچه در توصیه هاى قبل آمد; ولى با تعبیرى دلپذیر مى فرماید: تو ممکن است از طریق شدت و خشونت بر دشمنت پیروز شوى و نیز ممکن است از طریق ابراز محبّت و دوستى; به یقین دومى شیرین تر است و عاقبت بهترى دارد، چرا که در آینده بیم خشونتى نخواهى داشت در حالى که اگر با خشونت پیروز شوى هر زمان انتظار خشونت جدیدى از سوى دشمن خواهى داشت و به تعبیر دیگر در روش اوّل دشمن همچنان دشمن باقى مى ماند در حالى که در روش دوم، دشمن مبدل به دوست مى گردد.

در کتاب مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانى داستان جالبى در این زمینه از موسى بن جعفرعلیهما السلام نقل مى کند که مردى از خاندان عمر چون حضرت موسى بن جعفرعلیه السلام را مى دید، به امیرالمؤمنین على علیه السلام دشنام مى داد تا حضرت را ناراحت کند. یکى از دوستان امام علیه السلام عرض کرد اجازه دهید آن مرد ناصبى را به قتل برسانیم. امام علیه السلام فرمود: نه سپس سوار شد و به سوى مزرعه آن مرد ناصبى رفت و با مرکب خود مقدارى از زراعت او را پایمال کرد. مرد ناصبى فریاد برآورد: زراعت ما را پایمال نکن. امام علیه السلام به خاطر مصالحى گوش به حرف او نداد و همچنان پیش آمد تا نزد او رسید و با او به شوخى و مزاح پرداخت سپس فرمود: چقدر هزینه کشت این زراعت تو شده است عرض کرد: صد دینار. فرمود: چقدر امید دارى که سود کنى؟ عرض کرد: نمى دانم. امامعلیه السلامفرمود: نگفتم چقدر سود مى کنى گفتم: چقدر امید دارى سود کنى؟ عرض کرد: صد دینار. امامعلیه السلام سیصد دینار در آورد و به او بخشید. آن مرد برخاست و سر امام علیه السلام را بوسید. هنگامى که امام علیه السلام بعد از این ماجرا وارد مسجد شد آن مرد ناصبى برخاست سلام کرد و گفت: “اَللهُ أعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسالَتَه; خدا مى داند رسالت و نبوّت خود را در چه خاندانى قرار دهد” یاران آن مرد ناصبى برخاستند و او را نهى کردند و گفتند: این چه کارى است که مى کنى؟ مرد ناصبى به آنها دشنام داد. در اینجا امام علیه السلام به یارانش فرمود: کدام یک بهتر بود آنچه را شما مى خواستید یا آنچه را من مى خواستم؟

آن گاه امام علیه السلام در هفتمین توصیه مى فرماید: “اگر خواستى پیوند برادرى و رفاقت را قطع کنى جایى براى آشتى بگذار که اگر روزى خواست باز گردد بتواند”; وَإِنْ أَرَدْتَ قَطِیعَةَ أَخِیکَ فَاسْتَبْقِ لَهُ مِنْ نَفْسِکَ بَقِیَّةً یَرْجِعُ إِلَیْهَا إِنْ بَدَا لَهُ ذَلِکَ یَوْماً مَا.

اشاره به اینکه هم چنان که انسان در دوستى باید حد اعتدال را نگه دارد و همه اسرار خویش را نزد دوستش فاش نکند که اگر روزى دوستى مبدل به دشمنى شد گرفتار زیان و خسران نشود، همین گونه اگر انسان پیوند دوستى را برید نباید تمام پل هاى پشت سر خود را ویران سازد، زیرا بسیار مى شود که طرف پشیمان مى گردد و مى خواهد به دوستى بر گردد; ولى راهى در برابر او باقى نمانده است.

همین تعبیر به صورت جامع ترى در کلام دیگرى از امیر مؤمنان علیه السلام مطابق آنچه در بحارالانوار آمده دیده مى شود که مى فرماید: “أَحْبِبْ حَبِیبَکَ هَوْناً مَا فَعَسَى أَنْ یَکُونَ بَغِیضَکَ یَوْماً مَا وَأَبْغِضْ بَغِیضَکَ هَوْناً مَا فَعَسَى أَنْ یَکُونَ حَبِیبَکَ یَوْماً مَا; با دوستت در حد اعتدال دوستى کن شاید روزى دشمنت شود و با دشمنت در حد اعتدال دشمنى کن شاید روزى دوستت شود مبادا از کارهایى که در حق او کردى شرمنده شوى”.

به گفته ابن ابى الحدید بعضى از دانشمندان این مطلب را به بیان دیگرى گفته اند: “إذا هَوَیْتَ فَلا تَکُنْ غالِیاً وَإِذا تَرَکْتَ فَلا تَکُنْ قالِیاً; هرگاه به کسى علاقه مند شدى راه غلو را درپیش نگیر و هرگاه او را رها ساختى راه عداوت را در پیش مگیر”.

حضرت در آخرین و هشتمین توصیه این بخش از وصیّت نامه مى فرماید: “کسى که درباره تو گمان نیکى ببرد با عمل گمانش را تصدیق کن”; وَمَنْ ظَنَّ بِکَ خَیْراً فَصَدِّقْ ظَنَّهُ.

اشاره به اینکه اگر مثلا تو را اهل خیر و بذل و بخشش و سخاوت مى داند و از تو چیزى خواست به او کمک کن تا گمان او را تصدیق کرده باشى و بزرگوارى تو تثبیت شود.

این گونه رفتار دو مزیّت دارد; هم خوش بینى و حسن ظن مردم را تثبیت مى کند و هم با این خوش بینى ها انسان به راه خیر کشیده مى شود.

بسیار اتفاق مى افتد که افرادى نزد انسان مى آیند و مى گویند مشکلى داریم که گمان مى کنیم تنها به دست تو حل مى شود انسان باید در حل مشکل چنین افرادى بکوشد و حسن ظن آنها را به سوء ظن تبدیل نکند.

nt> Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />